29 เม.ย.2559 จากกรณีแฮชแท๊กชื่อ "#ทวีตอย่างไรไม่ให้โดนจับ” ซึ่งมีการทวีตข้อความเชิงเสียดสีพร้อมติดแฮชแท๊กดังกล่าว ติดเทรนด์ในทวิตเตอร์ ตั้งแต่ 27 เม.ย.ที่ผ่านมา จนกระทั้ง ต่อมา พ.อ.วินธัย สุวารี โฆษกคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) เผยถึงการโพสต์ข้อความแนวประชดประชัน การใช้ประโยคสัญลักษณ์แทนการสื่อสารทางตรง หรือการติดแฮชแท๊ก 'ทวีตอย่างไรไม่ให้โดนจับ' ดังกล่าวว่า อยู่ที่เจ้าพนักงานจะใช้ดุลพินิจ ยืนยันทุกคนยังสามารถแสดงความคิดเห็นได้โดยสุจริต ไม่ผิดไปจากข้อเท็จจริง ไม่พาดพิงบุคคลหรือองค์กรในลักษณะหมิ่นประมาท ทำให้เสียชื่อ ทำให้บุคคลหรือสังคมเข้าใจผิด นั้น

ตำรวจนำตัวผู้ต้องหาทั้งแปดมาแถลงข่าวที่กองปราบ (28 เม.ย.)

เพจ ‘เรารักพล.อ.ประยุทธ์’ ไม่ใช่เพจโด่งดังอะไรมากมายในโลกโซเชียล คนไลค์สามสี่หมื่น และเมื่อเกิดการอุ้ม ‘ทีมงาน’ หลายคน คนก็กดไลค์เพิ่มขึ้นเป็นเจ็ดหมื่นกว่า

เนื้อหาของเพจนี้เทียบกับการต่อต้านรัฐบาลทหารในโลกโซเชียลแล้วนับว่า “ขำๆ” และดูเหมือนเพจก็ตั้งใจผลิตเนื้อหาทำนองนั้น ไม่มีประเด็นเป็นชิ้นเป็นอัน และเน้นไปที่ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นหลัก

ผู้ต้องหา 8 คน (เป็นหญิง 1 คน) ถูกกล่าวหาว่าเป็นทีมทำเพจ พวกเขาถูกตั้งข้อหายุยงปลุกปั่นให้เกิดความไม่สงบตามมาตรา 116 และนำเข้าข้อมูลเท็จตามมาตรา 14 พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ ทั้งหมดถูกขังในเรือนจำเนื่องจากศาลทหารไม่ให้ประกันตัว ระบุเหตุผลว่า “เป็นคดีร้ายแรง ทำเป็นขบวนการ”

มาตรา 116 นั้นอยู่ในหมวดความมั่นคง และหลังรัฐประหาร 2557 คณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ประกาศให้คดีความมั่นคงลักษณะนี้ขึ้นศาลทหาร

การวิพากษ์วิจารณ์หรือกระทั่งโจมตี กล่าวหา พล.อ.ประยุทธ์ แล้วโดนข้อหามาตรา 116 ไม่ใช่ไม่เคยเกิดขึ้น กรณีที่ใกล้เคียงกันและศาลทหารเคยมีคำสั่งไว้แล้วว่าไม่เข้าข่ายมาตรา 116 คือ คดีของรินดา ปฤชาบุตร

6 ก.ค.2558 มีการโพสต์ข้อความกล่าวหาว่า พล.อ.ประยุทธ์ โอนเงินไปยังประเทศสิงคโปร์กว่าหมื่นล้านบาท
8 ก.ค.2558 ทหารบุกจับตัวที่บ้าน
10 ก.ค.2558 ตำรวจรับมอบตัวรินดาจากทหาร และแจ้งข้อหา มาตรา 116 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ มาตรา 14(2)
10 ก.ค.2558 ทนายความยื่นขอประกันตัว ศาลทหารไม่อนุญาตให้ประกัน
13 ก.ค.2558 ทนายยื่นประกันใหม่อีกครั้งและศาลทหารอนุญาต
21 ธ.ค.2558 ศาลนัดสอบคำให้การ และวินิจฉัยว่าข้อความไม่เข้ามาตรา 116 โดยโครงการอินเทอร์เน็ตเพื่อกฎหมายประชาชน หรือไอลอว์ ได้บันทึกไว้ว่า

“ที่ห้องพิจารณาคดีที่ 2 นอกจากรินดา และทนายความแล้ว วันนี้มีผู้สังเกตการณ์มาร่วมฟังพิจารณาคดีอีก 2 คน เวลาประมาณ 10.00 น. ศาลขึ้นบัลลังก์โดยศาลยังไม่ได้ถามคำให้การรินดา ว่าจะให้การอย่างไร แต่อ่านคำฟ้องของโจทก์ และศาลพิเคราะห์แล้วเห็นเองว่า จากข้อความ "พล.อ.ประยุทธ์ และภรรยาทุจริตภาษีประชาชน โอนเงินไปประเทศสิงคโปร์หลายหมื่นล้านบาท" ไม่เข้าข่ายความผิดยุยงปลุกปั่น ให้เกิดความกระด้างกระเดื่องในหมู่ประชาชน เป็นเพียงการหมิ่นประมาทโดยโฆษณาตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 328 ศาลทหารจึงไม่มีอำนาจพิจารณาคดีนี้ 

"จากนั้นศาลถามทนายของรินดาว่าเห็นอย่างไร ทนายแถลงว่า คดีนี้ไม่ควรอยู่ในอำนาจของศาลทหาร ส่วนจะไปอยู่ที่ศาลอาญาหรือไม่ คงเป็นเรื่องของการสู้คดีอีกที ขณะที่อัยการโจทก์ ออกไปปรึกษากับผู้บังคับบัญชาบริเวณนอกห้องพิจารณาคดี  จากนั้นจึงกลับเข้าอีกครั้ง พร้อมอัยการอีกคน ศาลจึงอ่านคำฟ้องให้อัยการฟังอีกครั้ง และย้ำว่าคดีนี้ศาลเห็นว่าไม่เข้าข่าย ความผิดตามมาตรา 116 และศาลทหารไม่มีอำนาจพิจารณาคดี อัยการจึงแถลงค้านต่อศาลสั้นๆ ว่า คดีนี้ศาลทหารมีอำนาจวินิจฉัยคดี เมื่อศาลเห็นว่าอัยการโจทก์ค้าน จึงขอส่งคำร้องไปให้ศาลอาญาพิจารณา ให้ระงับการพิจารณาคดีนี้ไว้ชั่วคราว  และรอฟังคำสั่งศาลอีกที ซึ่งหากศาลอาญาเห็นตรงกันกับศาลทหาร ก็จะจำหน่ายคดีไปให้ฟ้องที่ศาลอาญาแทน”

นี่เป็นคดีหนึ่งในสองคดีที่ศาลทหารวินิจฉัยเองว่าข้อความโจมตี พล.อ.ประยุทธ์ นับเป็นการหมิ่นประมาทส่วนบุคคล ไม่เข้าข่ายความผิดฐานความมั่นคงอย่างมาตรา 116 อย่างไรก็ตาม มาตรานี้ถูกนำมาใช้ตั้งแต่รัฐประหาร 2549 แต่ไม่มากนักและไม่ค่อยได้ผลลัพธ์ทางกฎหมายหรือทางการเมืองเท่าไร ผิดกับหลังรัฐประหาร 2557 ที่มีการใช้ถี่ขึ้นและได้ผลหยุดการเคลื่อนไหวต่อต้านรัฐบาลทหารได้ (ดูรายละเอียด)

ในเมื่อมาตรา 116 เป็นยักษ์ที่ออกมานอกตะเกียงและน่าจะอยู่กับสังคมไทยอีกนาน ประชาไทสนทนากับ ‘สาวตรี สุขศรี’ อาจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ผู้เชี่ยวชาญกฎหมายอาญา รวมถึง พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ ว่าหลักการของมาตรานี้แท้จริงเป็นอย่างไร และการฟ้องคดีนี้สมเหตุสมผลในทางกฎหมายหรือไม่

“มาตรา 116 ทุกวันนี้ที่มีการใช้กันมากขึ้น หากจะนับก็ตั้งแต่รัฐประหาร 2549 เป็นต้นมา และมากขึ้นอีกหลังรัฐประหาร 2557 มันมีลักษณะที่คนทำงานในสายอาญาเห็นได้ว่า มาตรานี้กำลังถูกใช้เป็นเครื่องมือทางการเมือง แทนที่จะใช้ไปตามเจตนารมณ์ มีองค์ประกอบความผิดตามกฎหมายกำหนด แต่รัฐกลับเอากฎหมายอาญามาเป็นเครื่องมือทางการเมือง

"เราไม่รู้หรอกว่าท้ายที่สุดจะตัดสินออกมาว่าผิดหรือไม่ แต่เมื่อตั้งข้อหานี้ มันให้ผลทางการเมือง ทุกคนจะไม่กล้า ทำไมโทษหนักขนาดนี้ จริงๆ คนที่เป็นนักกฎหมายอาญาควรออกมาพูดเรื่องนี้บ้าง กฎหมายที่คุณใช้หากินอยู่มันถูกเอาไปใช้ในทางการเมือง ซึ่งโดยส่วนตัวเห็นว่าไม่ถูกต้อง” สาวตรีกล่าว

“ที่สำคัญ พอมีพวกโซเชียลมีเดีย เขาก็จะใช้มาตรา 116 เยอะเพื่อไม่ให้คนแสดงความคิดเห็น พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์มันอาจไม่พอ ต้องมีมาตรา 116 ด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่งหลังรัฐประหาร 2557 คสช.กำหนดให้ขึ้นศาลทหาร คนก็จะคิดว่าไม่พูดอะไรดีกว่า” สาวตรีกล่าว

สำหรับหลักการของมาตรา 116 นั้น สาวตรีอธิบายว่า โดยปกติใช้กับการลุกขึ้นมาป่าวประกาศทำอะไรสักอย่างหนึ่งหรือสื่อสารมวลชน แต่มาตรานี้มีองค์ประกอบของมัน จะผิดได้ต้องเป็นการกระทำที่ไม่ได้เป็นไปในความมุ่งหมายแห่งรัฐธรรมนูญ และ ไม่ใช่การแสดงความคิดเห็นติชมโดยสุจริต สองคำนี้ตั้งอยู่ในระบอบประชาธิปไตย เพราะรัฐธรรมนูญที่ออกมาออกมาเพื่อการปกครองในระบอบประชาธิปไตย ดังนั้น จะผิดมาตรา 116 ได้ต้องเป็นความมุ่งหมายที่ขัดกับระบอบประชาธิปไตยในรัฐธรรมนูญ

นอกจากนี้กฎหมายยังมีวงเล็บหนึ่ง วงเล็บสอง วงเล็บสาม นั่นเป็นเหมือนเจตนาพิเศษ สิ่งที่พูดแล้วขัดกับระบอบประชาธิปไตย คุณมุ่งหมายที่จะ 1.ต้องการเปลี่ยนแปลงกฎหมาย รัฐบาล 2.ต้องการให้เกิดความปั่นป่วน
แรงจูงใจพิเศษตามมาตรานี้ เช่น กรณีที่มีกลุ่มประท้วงบอกว่าให้ทหารออกมายึดอำนาจเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในระบอบประชาธิปไตย อย่างนี้ผิดแน่นอน เพราะไม่ใช่ความมุ่งหมายแห่งรัฐธรรมนูญในระบอบประชาธิปไตย กรณีเพจดังกล่าวเราไม่รู้ว่าทหารและตำรวจใช้เหตุผลไหน โดยส่วนตัวไม่ว่าจะใช้ข้ออ้างไหนล้วนไม่เข้ามาตรา 116 เบื้องต้นยกตัวอย่างไว้ 3 แนวทาง

1.อ้างว่าเป็นเพจที่วิพากษ์วิจารณ์ร่างรัฐธรรมนูญ ทำให้เกิดความวุ่นวาย – ขาดองค์ประกอบทำให้ไม่เข้ามาตรา 116 เพราะโดยปกติในประเทศที่เป็นประชาธิปไตย การวิพากษ์วิจารณ์ตัวกฎหมายเป็นเรื่องทำได้และต้องทำด้วย เพราะกฎหมายทุกฉบับต้องเป็นไปตามยุคสมัย และมันเป็นวัตถุแห่งการทำประชามติด้วยจึงต้องเปิดให้ประชาชนวิพากษ์วิจารณ์ เป็นวิถีทางประชาธิปไตย

2.อ้างว่าเป็นเพจต่อต้านรัฐบาล การทำงานของรัฐบาลด้วยการปลุกปั่นยุยง – ไม่เข้าองค์ประกอบมาตรา 116 เช่นกัน เหตุผลคล้ายกับประเด็นแรก ที่สำคัญ การวิพากษ์วิจารณ์การทำงานของรัฐบาล นโยบาย นักการเมือง เป็นเรื่องทำได้ตามปกติในระบอบประชาธิปไตย หากบอกว่าทำไม่ได้เลย การชุมนุมไม่ว่าจะต่อต้านรัฐบาลไหนที่ผ่านมาก็ต้องผิดมาตรานี้หมด การวิพากษ์วิจารณ์ การล้อเลียนเสียดสีก็เป็นการทำให้คนฉุกคิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าวิพากษ์วิจารณ์การทำงานของรัฐบาลต้องทำได้อยู่แล้วในวิถีทางประชาธิปไตย การจะเข้ามาตรานี้ต้องยุยงด้วยว่าลุกขึ้นจับอาวุธ หรือกระทำการยึดอำนาจเปลี่ยนแปลงการปกครอง

สาวตรีบอกว่า ถามว่าในเขียนเพจ 'เชิญชวนประชาชนมาลอยกระทงยักษ์ ช่วยกันขับไล่รัฐบาลเผด็จการ' ผิดไหม มองว่ายังขาดองค์ประกอบของการใช้กำลังข่มขืน ประทุษร้าย เพื่อให้เกิดความปั่นป่วน กระด้างกระเดื่องในหมู่ประชาชนหรือล่วงละเมิดกฎหมายแผ่นดิน แต่ทั้งนี้มูลเหตุจูงใจก็ยังถูกคลุมด้วยองค์ประกอบหลัก คือ ต้องไม่เป็นไปในความมุ่งหมายแห่งรัฐธรรมนูญ ไม่ใช่การแสดงความคิดเห็นโดยสุจริต การวิจารณ์หรือด่ารัฐบาล ถ้าตีความแบบเป็นธรรมที่สุดในระบอบประชาธิปไตย โดยอุดมการณ์ประชาธิปไตยต้องไม่เข้า

3.อ้างว่าเป็นเพจหมิ่นประมาท พล.อ.ประยุทธ์ –เรื่องนี้ศาลเองก็เคยพูดไปแล้วว่าไม่เข้า ประเด็นก็คือ พล.อ.ประยุทธ์ ไม่ใช่รัฐ ไม่ใช่รัฐบาล เป็นมนุษย์คนหนึ่ง นายกรัฐมนตรี รัฐมนตรีทุกยุคทุกสมัยก็โดนล้อเลียนเสียดสี ถามว่ากฎหมายคุ้มครองเกียรติยศ ชื่อเสียง ของคนเหล่านี้ไหม คำตอบคือ คุ้มครอง แต่ไม่ได้คุ้มครองแบบมาตรา 116 แต่คุ้มครองเรื่องการหมิ่นประมาทเท่านั้น

“จริงๆ คนเป็นบุคคลสาธารณะควรเปิดกว้างต่อการวิจารณ์ แต่ถ้าคุณอยากลุกขึ้นมาเอาเรื่องจริงๆ เต็มที่เลยคือ ข้อหาหมิ่นประมาท การเอาสิ่งนี้ซึ่งเป็นอาญาส่วนตัวมาเชื่อมโยงกับมาตรา 116 นี่คือการที่ พล.อ.ประยุทธ์ยกตัวเองขึ้นมาเหนือสถาบันทั้งหมดในประเทศนี้ เท่ากับบอกว่าคุณคือรัฐ หากแตะต้องจะกลายเป็นเรื่องความมั่นคง” สาวตรีกล่าว

ในกรณีที่ฟ้องในส่วนของ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ สาวตรีอธิบายว่า หากจะพอเข้าองค์ประกอบความผิดก็คือ มาตรา 16 เพราะเขียนไว้กว้างๆ เป็นเรื่องการตัดต่อภาพล้อเลียนทำให้อับอาย ทุกยุคทุกสมัยถ้านักการเมืองจะฟ้องก็ฟ้องได้ แต่ไม่มีใครเขาฟ้อง แต่ไม่ใช่มาตรา 14 ตามที่ตำรวจฟ้องอย่างแน่นอน เราต้องยืนยันว่าไม่ใช่ มาตรา 14(1) อันนี้โดยเจตนารมณ์ต้องการเอาผิดกับการทำฟิชชิ่งทางอินเทอร์เน็ต การหลอกลวง แต่มันถูกใช้และตีความเป็นหมิ่นประมาท เราต้องยืนยันว่าไม่ใช่เรื่องหมิ่นประมาท

ขณะที่ มาตรา 14 (3) โยงเข้ากับกฎหมายอาญา แต่ถ้ายืนยันว่ากรณีแบบนี้ไม่ใช่ความผิดตามมาตรา 116 ประมวลกฎหมายอาญา มาตรานี้ของ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ก็โยงไม่ได้

เหลืออยู่อันเดียวคือ มาตรา 14(2) ซึ่งเขียนกว้างมาก ขึ้นอยู่กับการตีความมากๆ และอาจจะกว้างกว่ามาตรา 116 ประมวลกฎหมายอาญา เป็นปัญหาของพ.ร.บ.คอมพิวเตอร์เอง แต่อย่างไรก็ตาม โทษจำคุกของมาตรานี้ก็ยังน้อยกว่ามาตรา 116 อยู่ดี

"สังคมอาจเรียกร้องได้ว่า คุณเป็นบุคคลสาธารณะ ความอดทนอดกลั้นคุณต้องเยอะกว่าคนทั่วไป แต่หากเขาจะไม่อดทนอดกลั้นก็ได้เพียงมาตรา 16 โทษจำคุกไม่เกิน 3 ปีปรับไม่เกิน 10,000 บาท" สาวตรีกล่าว

ธนิศร์ กล่าวด้วยว่า กรณีสื่อมวลชนสามารถรายงาน หรือ เสนอข่าวด้วยจริยธรรมแห่งวิชาชีพ ด้วยความรับผิดชอบ เป็นกลาง คำนึงถึงความเท่าเทียมและไม่ขัดต่อกฎหมาย ทั้งนี้ กกต.อาจจะออกประกาศเพิ่มเติม ถ้ามีกรณีใดเกิดขึ้นหลังจากนี้อีกเพื่อให้เกิดความชัดเจน กรณีการกระทำในเรื่องอื่นที่ กกต.อาจเขียนบอกว่าสามารถทำได้ การออกประกาศของ กกต.ยืนอยู่บนพื้นฐาน พ.ร.บ.การออกเสียงประชามติร่างรัฐธรรมนูญ แต่การกระทำอาจจะผิดกฎหมายอย่างอื่น เช่น พ.ร.บ.รักษาความสะอาด พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ ประกาศหรือคำสั่ง คสช. โดยประชาชนพึงระวังความผิดตามกฎหมายอื่นด้วย ซึ่งประชาชนพบเห็นการกระทำผิดสามารถร้องพนักงานสอบสวนได้เลย ไม่ต้องร้องผ่าน กกต. และพนักงานสอบสวนจะเรียกบุคคลนั้นไปให้ปากคำ และกกต.มีดำริจะเชิญ ผบ.ตร.มาทำความเข้าใจเพื่อให้การปฏิบัติงานเรียบร้อย แต่รอให้ร่างประกาศมีผลก่อน
 

ย้ำผู้ใช้สิทธิออกเสียงนอกเขตจังหวัด เริ่มลงทะเบียน 1 พ.ค. นี้

สมชัย ศรีสุทธิยากร กรรมการการเลือกตั้ง กล่าวถึงการออกเสียงประชามติว่า ขณะนี้ กกต. ได้เตรียมความพร้อมงานในทุกๆ ด้านอย่างต่อเนื่อง นับจากได้ประกาศกำหนดวันออกเสียงประชามติร่างรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2559 ในวันอาทิตย์ที่ 7 ส.ค.นี้ โดยเปิดทำการลงคะแนนออกเสียงตั้งแต่เวลา 08.00-16.00 น. และในวันที่ 1 พ.ค.นี้ จะเป็นวันแรกของการเปิดให้มีการลงทะเบียนขอใช้สิทธิออกเสียงนอกเขตจังหวัด

สำหรับผู้มีสิทธิที่อยู่นอกเขตออกเสียงที่ตนมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านหรือมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านในเขตออกเสียงเป็นเวลาน้อยกว่า 90 วัน คือ เข้ามาอยู่หลังวันที่ 10 พ.ค. 2559 ก็สามารถออกเสียงได้โดยต้องลงทะเบียนขอใช้สิทธิออกเสียงนอกเขตจังหวัด ซึ่งช่องทางการยื่นคำขอลงทะเบียนใช้สิทธิออกเสียงนอกเขตจังหวัด สามารถยื่นคำขอได้ 3 ช่องทาง คือ

1. ยื่นด้วยตนเอง สำหรับกรุงเทพมหานคร ยื่นคำขอได้ที่สำนักงานเขต และที่ต่างจังหวัดยื่นคำขอที่สำนักทะเบียนอำเภอหรือสำนักทะเบียนท้องถิ่น เริ่มตั้งแต่วันที่ 1 พ.ค. 59 – 7 ก.ค. 59 ในวันและเวลาราชการ ทั้งนี้สามารถยื่นคำขอเป็นกลุ่มได้ โดยการมอบหมายผู้มีสิทธิอื่นยื่นแทน

2. ยื่นทางไปรษณีย์ เริ่มตั้งแต่วันที่ 1 พ.ค.59 – 30 มิ.ย.59 โดยถือวันประทับตราไปรษณีย์เป็นสำคัญ

3. ยื่นผ่านช่องทางอินเทอร์เน็ตที่เว็บไซต์ http://election.dopa.go.th  ตั้งแต่วันที่ 1 พ.ค.59 – 30 มิ.ย.59 ตลอด 24 ชั่วโมง โดยระบบจะปิดอัตโนมัติในเวลา 24 นาฬิกาของวันที่ 30 มิ.ย.59

“สำหรับวิธีการก็ง่ายๆ ครับ เพียงท่านเตรียมสำเนาทะเบียนบ้าน และบัตรประจำตัวประชาชนรุ่นใหม่ที่เป็น Smart Card แล้วกรอกข้อมูลหมายเลขบัตรประจำตัวประชาชน 13 หลัก ชื่อตัว ชื่อสกุล วันเดือนปีเกิด หมายเลขหลังบัตรประจำตัวประชาชน และเลขรหัสประจำบ้าน ซึ่งจะปรากฏตัวอย่างอยู่ที่หน้าจอ เสร็จแล้วก็เลือกเขตจังหวัดที่ประสงค์จะไปใช้สิทธิออกเสียงนอกเขตจังหวัด เมื่อข้อมูลถูกต้องครบถ้วนแล้วก็เลือกสถานที่ที่จะลงคะแนนใช้สิทธิออกเสียงเพราะบางจังหวัดอาจมีสถานที่ลงคะแนนออกเสียงหลายแห่ง และหากประสงค์ขอยกเลิกการลงทะเบียนก็สามารถกลับไปแก้ไขข้อมูลได้เช่นเดียวกัน”

สมชัย กล่าวเพิ่มเติมถึงคุณสมบัติของผู้มีสิทธิออกเสียงประชามติจะต้องมีสัญชาติไทย  หากผู้ใดสัญชาติไทยโดยแปลงสัญชาติ ต้องได้สัญชาติไทยมาแล้วไม่น้อยกว่า 5 ปี มีอายุ 18 ปี บริบูรณ์ในวันออกเสียง คือผู้ที่เกิดก่อนวันที่ 9 ส.ค. 2541 และมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านในเขตออกเสียงเป็นเวลาติดต่อกันไม่น้อยกว่า  90 วัน คือภายในวันที่ 10 พ.ค. 2559

ที่มา เว็บไซต์ กกต.และ ไทยรัฐออนไลน์

ทหารฟ้อง 'บุรินทร์ อินติน' 2 ข้อหา 'ม.112 - พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์'  

ขณะที่ ผู้จัดการออนไลน์รายงานว่า บุรินทร์ อินติน หนึ่งในผู้ร่วมกิจกรรม ยืนเฉยๆ ร่วมกับกลุ่มพลเมืองโต้กลับ บริเวณอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ เพื่อเรียกร้องให้ ปล่อยตัว 8 ผู้ต้องหาจัดทำเฟซบุ๊กแฟนเพจดังกล่าว เมื่อเวลา 16.30 น. ที่ผ่านมา ที่กองบังคับการปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเทคโนโลยี(บก.ปอท.) พ.อ.บุรินทร์ ทองประไพ ฝ่ายเสนาธิการผู้บังคับบัญชา คณะทำงานพิเศษฝ่ายกฎหมาย คณะรักษาความสงบแห่งชาติ(คสช.) นำตัว บุรินทร์ ผู้ต้องหาตามหมายจับศาลทหาร ข้อหา ม.112 และ นำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ใดๆอันเป็นความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงแห่งราชอาณาจักร ตามพ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ มาตรา 14(3) นำส่งพ.ต.ท.สัณห์เพ็ชร หนูทอง รองผกก.(สอบสวน)กก.3บก.ปอท. ดำเนินคดี

โดย พ.อ.บุรินทร์ เปิดเผยว่า ทหารเฝ้าติดตามพฤติกรรม บุรินทร์ หลังจากสายข่าวพบการโพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊กส่วนตัวชื่อ “Burin Intin” ในลักษณะต่อต้านการบริหารงานของรัฐบาลและคสช.รวมทั้งมีการแชตพูดคุยกับบุคคลอื่นโดยมีข้อความลักษณะหมิ่นเบื้องสูง เข้าข่ายผิดประมวลกฎหมายอาญา ม.112 กระทั่งวันที่ 27 เม.ย. ที่ผ่านมา เวลา 12.13 น. บุรินทร์ โพสต์คลิปวิดีโอความยาวประมาณ 40 นาที พร้อมข้อความ “นู๋อยากโดนอุ้ม#ปล่อยเพื่อนเราที่โดนอุ้ม” ก่อนจะมีบุคคลเข้ามาแสดงความคิดเห็นในคลิปดังกล่าว และ บุรินทร์ ตอบความคิดเห็นในลักษณะหมิ่้นเบื้องสูง หลังจากนั้นในวันเดียวกัน ช่วงเวลา 18.00 น. บุรินทร์ เดินทางมาร่วมกิจกรรม "ยืนเฉยๆ” ร่วมกับกลุ่มพลเมืองโต้กลับ ก่อนจะเป็น 1 ใน 16 รายที่ถูกตำรวจสน.พญาไทควบคุมตัว

พ.อ.บุรินทร์ กล่าวว่า จากนั้นทหารจึงเดินทางไปยังสน.พญาไท เพื่อเชิญตัว บุรินทร์ มาควบคุมตามคำสั่งคสช.ที่ 3/2558 และเมื่อวันที่ 28 เม.ย. ทหารมาร้องทุกข์ต่อพนักงานสอบสวนบก.ปอท.เพื่อขอให้ดำเนินคดีกับ บุรินทร์ และวันนี้ศาลทหารจะออกหมายจับ เมื่อตรวจค้นตัวกลับไม่พบโทรศัพท์ของ บุรินทร์ จึงสอบถาม บุรินทร์ ได้ความว่าฝากโทรศัพท์ให้กับเพื่อนชื่อว่าน (นักศึกษามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และเป็นเพื่อน สิรวิชญ์ เสรีวัฒน์ หรือ จ่านิว) อยู่ระหว่างติดตามตัว ว่าน จากนั้นจึงขยายผลตรวจค้นที่ร้านอัดรูปสปอร์ตดิจิตอลโฟโต้ ปากซอยปลูกจิตร 1 ถนนพระราม4 แขวงทุ่งมหาเมฆ เขตสาทร ที่ บุรินทร์ อาศัยอยู่ พบซีพียูคอมพิวเตอร์ จำนวน 3 เครื่อง ที่ใช้ในการเล่นเฟซบุ๊ก และขันแดง(ที่แจกในวันสงกรานต์) 1 ใบ

มติชนออนไลน์ ไทยรัฐออนไลน์และเดลินิวส์ยังรายงานตรงกันด้วยว่า บุรินทร์ ผู้ต้องหา รับว่า ตนเข้าร่วมกับกลุ่มพลเมืองโต้กลับตั้งแต่ 19 ก.ย. 2558 จากนั้นจึงมีโอกาสรู้จักกับ สิรวิชญ์  และติดต่อพูดคุยกันมาตลอด จนรู้จักกับแม่สิรวิชญ์ และแชตพูดคุยกันผ่านเฟซบุ๊ก ในทำนองว่าร้ายสถาบันจริงเนื่องจากรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ตนโพสต์ข้อความต่างๆ ผ่านโทรศัพท์และโพสต์ครั้งสุดท้ายเมื่อวันที่ 27  เม.ย. ก่อนถูกจับกุม ไม่คิดว่าจะถูกดำเนินคดีในข้อหาหมิ่นสถาบันและสาเหตุที่นำโทรศัพท์ให้เพื่อนชื่อว่านนั้น เพราะแบตโทรศัพท์จะหมด จึงให้ไปเพื่อชาร์จแบตเท่านั้น ไม่มีเจตนาจะทำลายหลักฐาน จึงอยากฝากผ่านสื่อไปถึงว่านและจ่านิวว่า ให้นำโทรศัพท์กลับมาคืนด้วย

ด้าน พ.ต.ท.สัณห์เพ็ชร กล่าวว่า รับตัว บุรินทร์ จากทหาร ก่อนจะสอบปากคำ พร้อมตรวจสอบซีพียูคอมพิวเตอร์ที่ได้มาว่ามีข้อมูลใดบ้าง ทั้งนี้จะนำตัวนายบุรินทร์ฝากขังศาลทหารก่อนเวลา 09.00 น.ในวันที่30 เม.ย. พร้อมขยายผลหากพบบุคคลใดเกี่ยวข้องจะดำเนินคดีทันที 

29 เม.ย. 2559 ผู้สื่อข่าวรายงานว่าเมื่อเวลา 19.56 น. ที่ผ่ามา ปิ่นแก้ว เหลืองอร่ามศรี อาจารย์จากคณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้โพสต์ภาพพร้อมข้อความผ่านเฟซบุ๊กส่วนตัว 'Pinkaew Laungaramsri' ในลักษณะสาธารณะ ซึ่งเป็นภาพถ่ายจดหมายถึงอธิการบดี มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ จาก กองกำลังรักษาความสงบเรียบร้อย มณฑลทหารบกที่ 33 ค่ายกาวิละ จ.เชียงใหม่ เรียงตนเองเข้าพบเจ้าหน้าที่กองกำลังดังกล่าว เพื่อให้ข้อมูล 

เรื่องของ ฮาโรลด์ เฮมป์สเตด นักโทษในสหรัฐฯ ผู้ติดคุกยาวนานในข้อหาลักทรัพย์หลายครั้งอีกทั้งยังเป็นโรคย้ำคิดย้ำทำ แต่เขาก็กลายเป็นวีรบุรุษผู้เปิดโปงการกระทำโหดร้ายในคุกที่เขาเคยอยู่จนมีผู้ต้องขังถึงแก่ความตาย ถึงแม้ว่ากระบวนการสืบสวนหลังจากนั้นจะยังไม่ได้ให้ความเป็นธรรมกับผู้ที่เป็นเหยื่อการกระทำโหดร้ายก็ตาม

เมื่อวันที่ 27 เม.ย. 2559 เว็บไซต์นิตยสารเดอะนิวยอร์กเกอร์รายงานถึงกรณีที่ฮาโรลด์ เฮมป์สเตด ผู้ต้องขังที่เคยอยู่ในทัณฑสถานเดดส่งจดหมายร้องทุกข์ต่อกรมราชทัณฑ์รัฐฟลอริดา ตั้งแต่เมื่อวันที่ 24 ม.ค. 2556 ในจดหมายฉบับนั้นระบุถึงข้อกล่าวหาที่น่าสะพรึงต่อกรณีการเสียชีวิตของผู้ต้องขังชื่อดาร์เรน เรนนี ผู้ที่เสียชีวิตในเรือนจำจากการหมดสติในห้องอาบน้ำเมื่อ 7 เดือนก่อนหน้าการส่งจม.ร้องทุกข์

ผู้เขียนบทความนามว่า อียาล เพรส เขียนถึงกรณีนี้โดยอ้างอิงถึงจดหมายของเฮมป์สเตด ที่ระบุว่าการตายของเรนนีเป็นการพยายามปกปิดการข่มเหงทารุณเรนนีก่อนหน้านี้ เนื่องจากก่อนที่เรนนีจะหมดสติไปในห้องน้ำเขาถูกขังไว้ในห้องอาบน้ำที่มีการเปิดน้ำร้อนใส่เขาจากสายยางข้างนอกโดยผู้คุมซึ่งน้ำมีความร้อนถึงราว 80-100 องศา มากพอจะต้มบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปได้ จม.ของเฮมป์สเตด เล่าว่าเขาได้ยินเรนนีตะโกนว่า "ผมทนไหวแล้ว" จากนั้นถึงได้ยินเสียงตุบที่เขาเชื่อว่าเป็นเสียงร่างเรนนีกระแทกลงกับพื้นและเสียงร้องโหยหวนของเขาก็เงียบสงบลง

เฮมป์สเตดเขียนในท้ายจดหมายเรียกร้องให้มีการสืบสวนในเรื่องนี้ ซึ่งจากปากคำของแฮเรียต คริซคาวสกี อดีตนักจิตเวชวิทยาผู้ให้คำปรึกษาในทัณฑสถานเดดเปิดเผยว่าร่างกายของเรนนีมีรอยถูกลวกร้อยละ 90 และผิวหนังของเขาจะหลุดลอกออกถ้าถูกสัมผัส

แต่กรมราชทัณฑ์ก็ตอบกลับเฮมป์สเตดอย่างห้วนๆ ว่า "คำร้องทุกข์ของคุณถูกตีกลับโดยไม่มีปฏิบัติการใดๆ " แต่เฮมป์สเตดก็ยังคงส่งคำร้องไปยังกรมราชทัณฑ์อีกครั้งในหลายเดือนถัดมาและยังส่งคำร้องไปที่อื่นๆ อย่างหน่วยงานตรวจสอบด้านการแพทย์ละหน่วยงานตำรวจด้วย อย่างไรก็ตามนักจิตเวชวิทยาที่ฝ่ายงานสุขภาพจิตในเดดกลัวว่าการร้องเรียนในเรื่องนี้จะทำให้ฝ่ายผู้คุมโต้ตอบด้วยความไม่พอใจและทำให้ตัวเองอยู่ในความเสี่ยงได้ นอกจากนี้ยังมีเรื่องที่เฮมป์สเตดถูกวินิจฉัยว่าเป็นโรคย้ำคิดย้ำทำ เขามักจะถูกโต้ตอบว่าให้เลิก "ย้ำคิด" เกี่ยวกับเรื่องของเรนนีได้แล้ว จนกระทั่งในวันที่ 17 พ.ค. 2557 จากการช่วยเหลือของวินดี พี่/น้องสาวของเขาทำให้เรื่องนี้ขึ้นหน้าหนึ่งของสื่อไมอามีเฮราลด์

การเปิดโปงของฮาโรลด์ เฮมป์สเตด ทำให้กระทรวงยุติธรรมของสหรัฐฯ ดำเนินการสืบสวนเพื่อพิจารณาว่าการเสียชีวิตของเรนนีเป็นส่วนหนึ่งของการข่มเหงผู้ต้องขังหรือไม่ หลังจากนั้นจึงเกิดการเปลี่ยนแปลงผู้คุมบางคนในฝ่ายงานสุขภาพจิตของเรือนจำ และราชทัณฑ์รัฐฟลอริดาก็มีการปฏิรูปเปลี่ยนแปลงระบบรวมถึงการฝึกอบรมเจ้าหน้าที่เรือนจำและการเปลี่ยนระบบอื่นๆ เพื่อป้องกันเหตุรุนแรงในอนาคต

อย่างไรก็ตามบทความของเพรสระบุว่าเรื่องราวของเฮมป์สเตดอาจจะไม่ได้จบอย่างมีความสุขมากเท่าที่ควรในแง่การให้ความเป็นธรรมต่อเรนนี ถึงแม้ว่าจะมีการสืบสวนแต่ผู้คุมที่ถูกกล่าวหาว่าใช้น้ำร้อนกับเรนนียังไม่มีใครเลยที่ถูกตั้งข้อหา ยังไม่มีการระบุในข้อมูลประวัติว่ามีการกระทำผิดและยังไม่มีใครลาออก จนกระทั่งถึงต้นปีนี้ผลการชันสูตรเรนนีถูกส่งต่อไปให้อัยการของรัฐที่ตัดสินว่าการตายของเรนนีเป็น "อุบัติเหตุ" และไม่แนะนำให้ดำเนินคดีในเรื่องนี้

ในขณะที่เฮมป์สเตดก็เริ่มถูกข่มขู่คุกคามจากเจ้าหน้าที่เรือนจำว่าจะขังเดี่ยวเขาหลังจากที่เขาให้สัมภาษณ์ต่อสื่อไมอามี เฮราลด์ จากนั้นก็นำตัวเฮมป์สเตดส่งต่อไปยังเรือนจำอื่นโดยมีการให้สถานะ "อยู่ภายใต้การคุ้มครอง" จากทัณฑ์สถานเดด แต่เขาก็จะถูกจัดจำในฐานะผู้เปิดโปงเรื่องการข่มเหงในคุกต่อไป

เฮมป์สเตดโดนโทษจำคุก 165 ปี จากที่เขามีส่วนเกี่ยวข้องกับการลักทรัพย์ในบ้านคนอื่นหลายสิบกรณี เขาเกิดที่เซนตืปีเตอร์เบิร์ก รัฐฟลอริดา มีพ่อเป็นคนติดเหล้าและเสียชีวิตเมื่อเฮมป์สเตดอายุได้ 7 ปี แม่ของเขาต้องเข้ารับการบำบัดเพื่อมีอาการทางจิตทำให้เฮมป์สเตดและพี่น้องของเขาต้องต่อสู้หาเลี้ยงตัวเองบนท้องถนน เฮมป์สเตดกล่าวโต้แย้งว่าเขาไม่ได้เป็นคนมีส่วนร่วมในการขโมยของในบ้านคนอื่นโดยตรง เป็นแค่คนซื้อขายของของโจรเท่านั้น

แต่ไม่ว่าเขาจะกระทำผิดจริงหรือไม่ก็ตามบทความของเพรสก็ระบุว่าการลงโทษจำคุกมากขนาดนี้ก็ถือว่าเป็นการลงโทษที่หนักเกินไป แรนดัลล์ ซี เบิร์ก จูเนียร์ ผู้อำนวยการบริหารจากสถาบันความยุติธรรมฟลอริดาซึ่งเป็นองค์กรให้ความช่วยเหลือด้านกฎหมายกล่าวว่าการตัดสินอาชญากรรมของเฮมป์สเตด ไม่ว่าจะมองในนิยามการตัดสินของใครก็ตามถือว่าเป็นการตัดสินก็เกิดจริงทั้งสิ้น

วินดีเป็นคนที่เฮมป์สเตดคุยด้วยเป็นคนแรกๆ หลังจากเรนนีเสียชีวิต วินดีเล่าถึงสภาพที่เฮมป์สเตดแสดงอาการหวาดกลัวจนตัวสั่นเธอบอกว่า สิ่งที่เกิดขึ้นค่ำคืนนั้นจะติดตัวเขาไปตลอด

เรียบเรียงจาก

A Whistle-Blower Behind Bars Eyal Press, The New Yorker, 27-04-2016 http://www.newyorker.com/news/daily-comment/a-whistle-blower-behind-bars

Madness, Eyal Press, The New Yorker http://www.newyorker.com/magazine/2016/05/02/the-torturing-of-mentally-ill-prisoners

ประกาศรายชื่อกวีนิพนธ์ ที่ส่งเข้าประกวดรางวัลซีไรต์ประจำปี 2559 ทั้ง 88 เล่ม พบ 'เกษียร เตชะพีระ' มีชื่อด้วย

29 เม.ย. 2559 พินิจ นิลรัตน์หนึ่งในคณะกรรมการคัดเลือกวรรณกรรมซีไรต์ประจำปี 2559 ได้เผยแพร่รายชื่อกวีนิพนธ์ที่ส่งเข้าประกวดในปีนี้ผ่านทางเฟซบุ๊ก โดยมีทั้ง  88 เล่ม ดังนี้

รายชื่อกวีนิพนธ์ที่ส่งเข้าประกวด

1. เด็กผู้ชายผู้ถูกผีหลอกและเรื่องราวอันน่าสะพรึงอื่น ของ ธัชชัย ธัญญาวัลย : Arty House
2. ยามเช้าของความรัก ของ ธัชชัย ธัญญาวัลย : Arty House
3. ณ ริมธารแห่งกาลภพ ของ วิเชียร ไชยบัง : เรียนนอกกะลา
4. รักในเอเดน ของ วิเชียร ไชยบัง : เรียนนอกกะลา
5. เงาไม่มีเงา ของ นายทิวา : ออนอาร์ต
6. ในเครื่องหมายคำถาม? ของ นายทิวา : ออนอาร์ต
7. (เลียน) ลิลิต เทิดเบื้องบรรพชน บางระจัน ของ ธีระ อ่ำสวัสดิ์
8. คำอมฤต ของ สาคร ชิตังกรณ์
9. พระแสงของ้าว ของ สินไซ อีสาน
10. ฉันคือ...ร้อยสิ่งดีดีในชีวิต ของ สดใส ขันติวรพงศ์ : สวนเงินมีมา
11. ประชุมโคลงทัชสกรีน ของ เชษฐภัทร วิสัยจร : 340
12. กาพย์เห่ชมเครื่องคาวแบบฟิวชั่น ของ เชษฐภัทร วิสัยจร : 340
13. โปรดระวังช่องว่างระหว่างรถไฟกับชานชาลา ของ ธรรมรุจา ธรรมสโรช : วงปี
14. นิธาร ของ 'กุดจี่' พรชัย แสนยะมูล : ไม้ยมก
15. ใจปัจจุบัน ของ 'กุดจี่' พรชัย แสนยะมูล : ไม้ยมก
16. กาฬโลก ของ เจริญขวัญ : หมาน่าเกลียด
17. อิสตรี ของ อรุณวดี อรุณมาศ
18. ลำนำอิงประวัติศาสตร์ พระมหากษัตริย์แห่งชาติไทย ของ ณุ บูรพา : แด่คนช่างฝัน
19. แก้วตาของยาย ของ ภักดี ไชยหัด : รูปจันทร์
20. ความฝันและวันเวลา ของ ขาล พฤษภ
21. ฉันปลูกดอกไม้บนภูผาเดียวดาย เดช อัสดง : ทุ่งดอกไม้
22. โรงละครของมนุษย์ต่างดาว ของ มุทิตา : คอกม้าหิมาลัย
23. รักษ์ ของ ที่รักษ์ : ณ
24. สวัสดี...ความรัก ของ บุญญรัชฎ์ สาลี : ช่างเขียน
25. ป่าช้าใจ ของ พระครูสุธีจริยวัฒน์, ดร.
26. คำหวาน บ้านไร่ ของ ธนวัฒน์ บุรีภักดี
27. เภตรามหาชเล ของ ลอง จ้องรวี : โรงนาบ้านไร่
28. สายลมบุพกาล ของ ลอง จ้องรวี : โรงนาบ้านไร่
29. เวลาจารึก ของ ธีระสันต์ พันธศิลป์ : โรงนาบ้านไร่
30. ว่าวใบกลอย ของ อุดร ทองน้อย : มิ่งมิตร
31. ประเทศของท่าน บ้านของผม ของ พิเชฐ แสงทอง : ผจญภัย
32. เสียงหัวใจ ของ พิพัฒน์ เติมงาม
33. นครคนนอก ของ พลัง เพียงพิรุฬห์
34. ลิขิตโคลงไม้ดอกแลดอกไม้ ของ รุธิรศวัส (สุเทพพงษ์ ยลปราโมทย์สกุล)
35. ลิลิตหาญกล้า ของ รุธิรศวัส (สุเทพพงษ์ ยลปราโมทย์สกุล)
36. โคลงห่อโคลงแผนพิมพงไพร ของ รุธิรศวัส (สุเทพพงษ์ ยลปราโมทย์สกุล)
37.ดวงตากุมภาพันธ์ ของ หทัยสินธุ สินธุหทัย : ปล่อย
38. ความฝันหรอกแม่ที่ขโมยลูกมา ของ หทัยสินธุ สินธุหทัย : กากะเยีย
39. ข้าพเจ้าและเธอบนเส้นทาง ของ ปรัชชา ทัศนา : ขนำใบไม้
40. ความสงบที่รบเร้า ของ ปณิธาน นวการพาณิชย์ : กระท่อมปณิธาน
41. เส้นรอบวงกลมปราศจากจุดจบ ของ กานต์ ลิ่มสถาพร : อุดมปัญญา
42. หัวใจในเปลวเพลิง ของ สุมิตรา จันทร์เงา : มหาวิทยาลัยรังสิต
43. ทางจักรา ของ ศิวกานท์ ปทุมสูติ : แพรว
44. บางคนอาจเดินสวนทางเราไป ของ บัญชา อ่อนดี : แพรว
45. หลากถ้อยในรอยทาง ของ โชคชัย บัณฑิต' : แพรว
46. ฤดูร้อนยาวนานไม่สิ้นสุด ของ บรรทัดไม้ : สมมติ
47. ในความซ้ำซากของชีวิต ของ สหรัฐ พัฒนกิจวรกุล : สมมติ
48. วิ่ง ของ สหรัฐ พัฒนกิจวรกุล : ชายขอบ
49. ปรากฏการณ์ส่วนเกิน ของ ชานนที : สมมติ
50. ดอกไม้หนึ่งมิติ เล่มที่ 1 – 10 ของ ฟ้า พูลวรลักษณ์ : สมมติ
51. ฝนบางหยดกลายเป็นผีเสื้อ ของ ลัดดา สงกระสินธ์ : สมมติ
52. สุญญกาล ของ สมพงษ์ ทวี' : สมมติ
53. อื่นใดนอกจากนั้น ของ จันทร์ รำไร : สมมติ
54. ดวงตาของความเงียบ ของ จันทร์ รำไร : บ้านเขาน้อย
55. เรื่องเล่าพระธุดงค์ ของ อนงฺคโณ ภิกฺขุ
56. อภาวะ ของ เสน รัตนะ : ตามพรลิงค์
57. พันธกาล ของ รชา พรมภวังค์ : Shine Publishing House
58. คนคำโคลง ของ โกศล อนุสิม : กะปอมก่า
59.โลกใต้เปลือกตา ใต้เปลือกตาโลก ของ วิมล ไทรนิ่มนวล : ออนอาร์ต
60. สยามห้องเย็น ของ อรุณรุ่ง สัตย์สวี : ลายวรรณ
61. ในนามของฉัน ของ ชัยพร ศรีโบราณ
62. นอนดูดาว ใต้ร่มไม้ บ่ายวันศุกร์ ของ อาชญาสิทธิ์ ศรีสุวรรณ : The Writer’s Secret
63. หนังสืองานศพ ของ วรา จันทร์มณี
64. เมฆข้างนอก หมอกข้างใน ของ รัฐมนตรี หล้าสมบัติ : บรรณพิภพ
65. บันดาลใจ ของ กฤตสุชิน พลเสน
66. ประภัสสร ของ เตือนจิต นวตรังค์
67. จักรวาลในสวนหลังบ้าน ของ กระบี่ใบไม้
68. นิทานในบ้านเจ้าชายน้อย ของ ธวัชชัย ทนทาน : Pakphanang Publishing
69. พลัดหลงไปในห้วงเวลาของนักมายากล ของ วิสุทธิ์ ขาวเนียม : ผจญภัย
70. ไกลกว่ารั้วบ้านของเรา ของ โรสนี นูรฟารีดา : ผจญภัย
71. เผื่อมีเมฆตามเรามา ของ จเด็จ กำจรเดช : ผจญภัย
72. ขังไว้ในกล่องของเล่น ของ อภิชาติ จันทร์แดง : ผจญภัย
73. งานเลี้ยงในโถงถ้ำดึกดำบรรพ์ ของ ศิริวร แก้วกาญจน์ : ผจญภัย
74. ลมผลัดขน ฝนลอกคราบ ของ ธีรยุทธ บุษบงค์ : กากะเยีย
75. ในอ้อมกอดของการหลงลืม ของ นิรัติศัย หล่ออรุโณทัย : นาคร
76. เพลงแม่น้ำ ของ โขงรัก คำไพโรจน์ : กากะเยีย
77. กะจ่าง พยัญไพร ของ กวีสายป่า
78. ปฏิวัติครั้งสุดท้าย ของ ไพฑูรย์ พรหมวิจิตร
79. เกี่ยวใจ ของ สมพร ประเสริฐสังข์
80. เพลงพลบ ของ เทพย์-สิทธานี
81. นิทาน พระนลคำกลอน ของ ธนุ เสนสิงห์
82. พระสุธน มโนราห์ คำกลอน ของ ธนุ เสนสิงห์
83. ลึงค์คดี ของ อุเทน มหามิตร : ชายขอบ
84. มันเป็นเพียงวันนี้เท่านั้นเอง ของ เกษียร เตชะพีระ : ชายขอบ
85. เด็กชายจากหุบตะวัน ของ นิติพงศ์ สำราญคง : ชายขอบ
86. ไม่ใช่บทกวี เพียงการปลอมแปลงที่พอจะมีฝีมืออยู่บ้าง ของ วิวัฒน์ เลิศวิวัฒน์วงศา : ชายขอบ
87. ถึงเธอปาตานี ของ อับดุลเลาะ วันอะฮ์หมัด : ชายขอบ
88. ในรังนอนของหนอนตัวหนึ่ง ของ นิตา มาศิริ

000000

รายชื่อคณะกรรมการการคัดเลือก และคณะกรรมการตัดสินรางวัลซีไรต์ปี 2559

คณะกรรมการการคัดเลือก

1.นายจรูญพร ปรปักษ์ประลัย
2. นายสุนันท์ พันธุ์ศรี
3. นายพินิจ นิลรัตน์
4. ดร.จิราภรณ์ อัจฉริยประสิทธิ์
5. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สรตี ปรีชาปัญญากุล
6. นายวรวุฒิ ภักดีบุรุษ
7. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ สมเกียรติ คู่ทวีกุล

คณะกรรมการการตัดสิน

1. นายเนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์
2. นายอดุล จันทรศักดิ์
3. นายบูรพา อารัมภีร
4. รองศาตราจารย์ สุรภีพรรณ ฉัตราภรณ์
5. รองศาตราจารย์ ดร.ตรีศิลป์ บุญขจร 
6. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ธเนศ เวศร์ภาดา
7. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ สมเกียรติ คู่ทวีกุล

ที่มา กระทรวงแรงงาน ใส่ลิงก์  http://www.mol.go.th

นับจากการเปิดตัวประชาคมอาเซียนอย่างเป็นทางการในวันที่ 31 ธันวาคม 2558 ที่ผ่านมา เราควรจะพบกับความกระตือรือร้นของรัฐบาลและประชาชนในการร่วมกันเฉลิมฉลอง สรรค์สร้าง และขับเคลื่อนประชาคมอาเซียนให้บรรลุวัตถุประสงค์กันอย่างจริงจัง แต่สิ่งที่ปรากฏขึ้นกลับเป็นความไม่มีชีวิตชีวาเท่าที่ควร ทั้งการแสดงออกโดยภาครัฐและประชาชนในการเริ่มต้นประชาคมอาเซียนที่รอคอย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเทศไทย ปัญหานี้ส่วนหนึ่งย่อมเนื่องมาจากการเป็นรัฐกลวง (Hollow State) จากผลพวงของการรัฐประหารในขณะนี้เป็นอุปสรรคด้วย แต่เราไม่ควรจะปล่อยให้บรรยากาศเช่นนี้มีอยู่ต่อไป ขบวนการแรงงานไทยในฐานะจักรกลสำคัญจำเป็นต้องตื่นตัวและแสวงหาหนทางในการกระทำอันประเสริฐเพื่อคนจำนวนมหาศาลและให้มีความก้าวหน้ากว่ารัฐ (รัฐบาลและกลไกรัฐ)

ในฐานะที่การพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนเป็นนโยบายหรือประเด็นสาธารณะที่รัฐบาลทุกรัฐบาลของสมาชิกทั้ง 10 ประเทศ (ในปัจจุบัน) ให้ความสำคัญโดยปริยาย และหากพิจารณาถึงวัตถุประสงค์ของประชาคมอาเซียนทั้ง 15 ประการ (ดังจะระบุถึงต่อไป) แล้ว การดำเนินการตามวัตถุประสงค์เหล่านั้นก็คือนัยของการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนอาเซียนอย่างสำคัญ โดยการพัฒนาประเทศสมาชิกอาเซียนทั้งหลายทั้งสามหลัก คือ 1) การเมืองและความมั่นคง 2) เศรษฐกิจ และ 3) สังคมและวัฒนธรรม ร่วมกันนั่นเอง ฉะนั้น ในโอกาสที่การเปิดการค้าเสรีในกลุ่มประเทศประชาคมอาเซียนที่ได้เกิดขึ้นอย่างเต็มรูปแบบในวันที่ 31 ธันวาคม 2558 แล้วนั้น ทุกประเทศสมาชิกจึงย่อมหาทางสรรค์สร้างมาตรการต่างๆ ที่เป็นการยกระดับคุณภาพชีวิตประชาชนของตน สำหรับประเทศไทยก็เช่นเดียวกัน รัฐบาลไทยย่อมต้องดำเนินการพัฒนาคุณภาพชีวิตประชาชนของตนภายใต้วัตถุประสงค์ของประชาคมอาเซียนในทุกข้อ แต่ในขณะเดียวกันในฐานะประเทศสมาชิกที่มีคุณภาพ รัฐบาลไทยในฐานะตัวแทนของประเทศในภาพรวมก็สมควรดำเนินการในสิ่งที่เป็นผลประโยชน์ร่วมของประชนหรือพลเมืองอาเซียนพร้อมกันไปด้วย

กอรปกับวันแรงงานสากลและวันแรงงานแห่งชาติบรรจบมาอีกคำรบหนึ่งในวันที่ 1 พฤษภาคม 2559 ที่จะมาถึง บทความชิ้นนี้จึงมุ่งหวังจะร่วมฉลองวันดังสำคัญกล่าวร่วมกันไปกับการเปิดตัวอย่างเป็นทางการของประชาคมอาเซียน ด้วยการนำเสนอประเด็นและสาระสำคัญของมาตรฐานแรงงานที่สมควรพิจารณาใช้ร่วมกันในประชาคมอาเซียน (ซึ่งมีประชากรร่วม 650 ล้านคน และมีกำลังแรงงานไม่น้อยกว่า 400 ล้านคน) รวมถึงข้อพิจารณาสำคัญถึงบทบาทของขบวนการแรงงาน และรัฐ (รัฐบาลและกลไกของรัฐ) ในการยกระดับมาตรฐานแรงงานอาเซียนด้วย ฉะนั้น ภายใต้บริบทของการค้าระหว่างประเทศ และมาตรฐานแรงงานกับการค้า อันเป็นเสมือนการจูบปากกันระหว่างลัทธิทุนนิยมกับลัทธิสหภาพแรงงานนั้น (ดูประกอบ โชคชัย สุทธาเวศ 2547) คำถามที่สมควรค้นหาคำตอบเพื่อตอบสนองวัตถุประสงค์ของบทความดังกล่าวก็คือ มาตรฐานแรงงานสำหรับประชาคมอาเซียนควรมีประเด็นใดบ้างและมีสาระสำคัญๆ ว่าอย่างไร และบทบาทของขบวนการแรงงานและรัฐบาลไทยในการยกระดับมาตรฐานแรงงานอาเซียนควรเป็นเช่นไรจึงจะทำให้มาตรฐานแรงงานอาเซียนเป็นที่นิยมของประเทศสมาชิกและประชาคมโลก

ในมิติกำลังแรงงานซึ่งเป็นคนส่วนใหญ่และสำคัญยิ่งของประชาชนอาเซียนนั้น ประเทศไทย นอกจากต้องเตรียมความพร้อมในการบริหารแรงงานของตนรองรับประชาคมอาเซียนแล้ว เราต้องดำเนินการเพื่อพัฒนามาตรฐานแรงงานที่เกี่ยวข้องกับการค้าหรือในระบบเศรษฐกิจสำหรับอาเซียนอีกด้วย เพื่อเป็นวิถีวัฒนธรรมการทำงานแบบหนึ่งที่จะส่งผลต่อการดำเนินธุรกิจที่มีความรับผิดชอบและยั่งยืน สอดคล้องกับกระแสการให้ความสำคัญของสังคมโลก

มาตรฐานแรงงานอาเซียนในอนาคตสามารถเป็นมาตรฐานของวัฒนธรรมการทำงานร่วม ซึ่งแต่เดิมประเทศสมาชิกเคยมีกฎหมายหรือระเบียบข้อบังคับการคุ้มครองแรงงานเป็นของตนเอง มาเป็นการอยู่ภายใต้วัฒนธรรมมาตรฐานแรงงานอาเซียนเดียวกัน ทั้งนี้ประเทศไทยในฐานะผู้ริเริ่มมาตรฐานแรงงานอาเซียน จึงต้องผลักดันการขับเคลื่อนเพื่อให้มาตรฐานแรงงานอาเซียนเกิดขึ้นจริงได้ ทั้งนี้ย่อมต้องอาศัยการสนับสนุนของประเทศสมาชิกที่เป็นพันธมิตรสองถึงสามประเทศในเบื้องแรก

กระบวนการทำงานตามกลไกต่างๆ ของประชาคมอาเซียนที่สร้างสรรค์ กล้าหาญ และแข็งขัน   ในการผลักดันเรื่องนี้ร่วมกับองค์การของผู้ประกอบการ แรงงาน และองค์การอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง อาจจะทำให้มาตรฐานแรงงานอาเซียนในทางการค้าในอนาคตได้รับการตกลงจากประเทศสมาชิกที่จะมีและปฏิบัติร่วมกันอย่างเป็นขั้นเป็นตอนก็ได้ เพื่อให้โอกาสสมาชิกได้มีเวลาปรับตัวอย่างมีเป้าหมายเชิงระยะเวลา มิใช่อย่างปราศจากกรอบเวลา 

ภาพโดย พิกุลทิพย์ ยุระพันธุ์

ทั้งนี้ ร่างมาตรฐานแรงงานที่จะนำเสนอถัดไป เป็นร่างมาตรฐานแรงงานต้นแบบสำหรับการค้าที่สมควรพิจารณาใช้สำหรับประชาคมอาเซียนร่วมกัน มีสาระดังต่อไปนี้

ขบวนการแรงงานไทยกับการยกระดับมาตรฐานแรงงานอาเซียน

สำหรับขบวนการแรงงานไทย ซึ่งมีวิวัฒนาการการเคลื่อนไหวมากว่า 100 ปีแล้วนั้น เมื่อวาระการสร้างสรรค์ประชาคมอาเซียนมาถึง อันจะเป็นสิ่งท้าทายต่อการร่วมรับผิดชอบและการสำแดงศักยภาพของขบวนการแรงงานไทยเป็นอย่างยิ่งในอนาคตด้วยนั้น ขบวนการแรงงานไทย ซึ่งประกอบด้วยสหภาพแรงงาน องค์การคนทำงานในรูปแบบอื่นๆ องค์การพัฒนาเอกชนด้านแรงงาน พรรคการเมือง นักวิชาการ และเครือข่ายแรงงานต่างๆ เป็นต้น สมควรพิจารณาดำเนินการยกระดับมาตรฐานแรงงานสำหรับประชาคมอาเซียนดังต่อไปนี้

1. เสริมสร้างความรู้สึกและความเป็นจริงที่สหภาพแรงงานและแรงงานทั้งมวลมีความเป็นเจ้าของมาตรฐานแรงงานที่จะใช้ร่วมกันในประชาคมอาเซียน โดยกระบวนการที่เป็นประชาธิปไตยภายของขบวนการแรงงาน
2. พิจารณาศึกษาและปรับปรุงร่างมาตรฐานแรงงานอาเซียนในบทความนี้ให้เหมาะสมยิ่งขึ้น ให้การศึกษาแก่ผู้ทำงานอย่างทั่วถึง และขยายผลให้เกิดรูปธรรมของการนำไปปฏิบัติอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง
3. จัดตั้งกลไกความร่วมมือในขบวนการแรงงานเพื่อรับผิดชอบงานด้านมาตรฐานแรงงานสำหรับอาเซียน และทำงานประสานทั้งภายในและระหว่างประเทศ
4. ติดตามการนำเอามาตรฐานแรงงานในอุตสาหกรรมต่างๆที่มีอยู่อย่างหลากหลายไปใช้อย่างเทียบเคียงระหว่างกันและสร้างสรรค์ให้เกิดความก้าวหน้าและได้ผลมากยิ่งขึ้น
5. ดำเนินการควบคู่กับการส่งเสริมาตรฐานแรงงานในทางการค้า ด้วยการสนับสนุนให้รัฐบาลรับรองอนุสัญญาขององค์การแรงงานระหว่างประเทศให้มากที่สุด โดยไม่จำเป็นต้องเป็นอนุสัญญาหลัก 8 ฉบับเท่านั้น โดยควรรวมถึงอนุสัญญาเกี่ยวกับความมั่นคงทางสังคม สุขภาพและความปลอดภัยในการทำงาน และแรงงานข้ามชาติ เป็นต้น ด้วย
6. ร่วมมือกับรัฐและขบวนการคุ้มครองผู้บริโภคในการนำเอามาตรฐานแรงงานไปพิจารณาซื้อสินค้าและบริการของบริษัทหรือผู้ผลิตและให้บริการต่างๆที่เชื่อมโยงกันเป็นลูกโซ่
7. ส่งเสริมให้รัฐธรรมนูญไทยมีบทบัญญัติที่สนับสนุนต่อการยกระดับมาตรฐานแรงงานทั้งในประเทศและการร่วมมือระหว่างประเทศ อันมีประเด็นประชาธิปไตยในการทำงานรวมอยู่ด้วย

รัฐไทยกับการยกระดับมาตรฐานแรงงานอาเซียน

ในส่วนประเทศไทยในฐานะสมาชิกผู้ก่อตั้งสมาคมอาเซียนซึ่งพัฒนามาเป็นประชาคมอาเซียนในปัจจุบัน รัฐบาลไทยและหน่วยงานของรัฐจึงสมควรแสดงบทบาทนำในการพัฒนาคุณภาพชีวิตแรงงานอันเป็นประชาชนที่เป็นกำลังสำคัญที่สุดในระบบเศรษฐกิจของประเทศ โดยพิจารณาดำเนินการต่อไปนี้

1. รัฐบาลไทยจำเป็นต้องใส่ใจต่อการยกระดับมาตรฐานแรงงานเพื่อส่งเสริมคุณภาพชีวิตประชาชนของตนควบคู่กับการพัฒนาเศรษฐกิจ การเมือง และสังคมของประเทศ โดยประกาศให้เป็นพันธผูกพันร่วมกับพันธกรณีกติการะหว่างประเทศที่เกี่ยวข้อง อันรับรองโดยรัฐธรรมนูญและการปรับปรุงแก้ไขกฎหมายลูก และระเบียบกฎเกณฑ์อื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง
2. สมควรที่กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงานจะปรับปรุงร่างมาตรฐานแรงงานอาเซียนที่นำเสนอ ให้มีมาตรฐานสูงขึ้นไปอีก โดยการมีส่วนร่วมของผู้แทนองค์การต่าง ๆ ของฝ่ายผู้ประกอบกิจการ แรงงาน สถาบันการศึกษา องค์การพัฒนาเอกชน และ หน่วยงานราชการอื่น ๆ
3. สมควรนำเสนอร่างมาตรฐานแรงงานอาเซียนให้ที่ประชุมรัฐบาลสมาชิกประชาคมอาเซียนรับรอง และ มีมติจัดตั้งกลไกการดำเนินงานสำคัญคือ คณะกรรมการมาตรฐานแรงงานแห่งอาเซียน และคณะกรรมการบริหารมาตรฐานแรงงานของประเทศสมาชิกอาเซียน โดยมีผู้แทนของรัฐบาล ผู้ประกอบกิจการ แรงงาน เป็นองค์การหลัก และ การมีส่วนร่วมจากสถาบันการศึกษา และองค์การพัฒนาเอกชน    ในคณะกรรมการดังกล่าว
4. มาตรฐานแรงงานอาเซียนควรใช้เป็นแบบบังคับแก่สถานประกอบกิจการในประชาคมอาเซียน   แต่อาจดำเนินการอย่างค่อยเป็นค่อยไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเด็นที่อ่อนไหวต่อต้นทุนการผลิต แต่ในระยะเวลาที่ไม่นานเกินกว่า 5 ปี นับจากการเริ่มประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนอย่างเป็นทางการในสิ้นปี 2558 มาตรฐานแรงงานดังกล่าวควรได้รับการปฏิบัติอย่างสมบูรณ์ในทุกสถานประกอบกิจการ
5. ประชาคมอาเซียนสมควรมีมาตรการสนับสนุนให้มาตรฐานแรงงานอาเซียนเป็นจริง อาทิ การจัดตั้งสถาบันและกองทุนส่งเสริมมาตรฐานแรงงานอาเซียน เพื่อจะได้มีองค์การและเงินทุนสำหรับการส่งเสริมและประยุกต์มาตรฐานแรงงานอาเซียนสู่การปฏิบัติจริง และนำเงินส่วนหนึ่งของกองทุนมาให้รางวัล หรือใช้เพื่อจูงใจให้สถานประกอบกิจการ องค์การของแรงงาน องค์การพัฒนาเอกชน และหน่วยงานของรัฐ ปฏิบัติตามมาตรฐานแรงงานอาเซียนอย่างเต็มที่และในเชิงสร้างสรรค์ การส่งเสริมให้ขบวนการสหภาพแรงงาน และ ขบวนการคุ้มครองผู้บริโภคได้มีกิจกรรมส่งเสริมมาตรฐานแรงงานอาเซียนต่อพลเมืองอาเซียนอย่างทั่วถึง รวมทั้งการส่งเสริมให้ประเทศสมาชิกให้สัตยาบันอนุสัญญาองค์การแรงงานระหว่างประเทศฉบับต่างๆ  ที่จะเกี่ยวข้องถึงกันมากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งอนุสัญญาว่าด้วยแรงงานอพยพทั้ง 2 ฉบับ คือ ฉบับที่ 97 และ ฉบับที่ 143 เป็นต้น
6. ประเทศไทยควรให้สัตยาบันอนุสัญญาหลักที่ค้างอยู่ทั้ง 3 ฉบับคือ ฉบับที่ 87 (เสรีภาพ       ในการสมาคม) ฉบับที่98 (การนำหลักการเจรจาต่อรองร่วมไปปฏิบัติ) และ ฉบับที่111 (การเลือกปฏิบัติ) โดยเร็วเพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ การเมือง สังคม และวัฒนธรรม และทำให้สิทธิแรงงาน  ในบรรดาพลเมืองอาเซียนเป็นปัจจัยสนับสนุนการบรรลุวัตถุประสงค์อาเซียน และการร่วมเป็นหนึ่งเดียวกับประชาคมอาเซียนที่เต็มรูปแบบ โดยใส่ใจว่าประเทศสมาชิกอาเซียนถึง 3 ประเทศได้ให้สัตยาบันอนุสัญญาทั้ง 8 ฉบับครบแล้วคือ ประเทศอินโดนีเซีย ฟิลิปินส์ และกัมพูชา
7. ในการเติมเต็มวัตถุประสงค์ต่างๆของประชาคมอาเซียน ประเทศไทยควรปรับปรุงกฎหมายแรงงาน และมาตรฐานแรงงานไทยในหลายประการให้ทันสมัยและได้มาตรฐานสากล โดยอย่างน้อยใช้ประโยชน์จากร่างมาตรฐานแรงงานอาเซียนที่พัฒนาขึ้นตามที่เสนอในบทความนี้ จากมาตรฐานความรับผิดชอบทางสังคม SA 8000 ฉบับล่าสุด ค.ศ. 2014 และจากกฎหมายแรงงานของประเทศสมาชิก ที่ก้าวหน้ากว่าประเทศไทย เป็นต้น และโดยประสานความร่วมมือจากผู้ประกอบการและขบวนการแรงงานให้เกิดขึ้นอย่างเป็นจริง

สรุป

การพัฒนาคุณภาพชีวิตประชาชนอาเซียน อันเป็นการเติมเต็มวัตถุประสงค์การจัดตั้งประชาคมอาเซียนนั้น ในวิถีทางหนึ่งก็คือการอาศัยมาตรฐานแรงงานกลางสำหรับอาเซียน ที่พึงใช้ร่วมกันในสมาชิกทั้ง 10 ประเทศ (ในปัจจุบัน)

ในส่วนของ (ร่าง) มาตรฐานแรงงานอาเซียน อันเป็นมาตรฐานกลางตัวอย่างเพื่อการค้าในเขตประชาคมเซียนและภายนอกประชาคมอาเซียนทั้ง 12 หัวข้อ (อันครอบคลุมถึง การใช้แรงงานบังคับและการจ้างแรงงาน ค่าตอบแทนการทำงาน ชั่วโมงการทำงาน และการทำงานล่วงเวลา การเลือกปฏิบัติ วินัย การลงโทษ และการร้องทุกข์ การใช้แรงงานเด็กและเยาวชน การใช้แรงงานหญิง แรงงานสัมพันธ์ ความปลอดภัยอาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน ความมั่นคงทางสังคม และสวัสดิการ ข้อมูลข่าวสารและการเรียนรู้ และความรับผิดชอบต่อชุมชน และสังคม ตามข้อ 4.1 - 4.12) นั้น อย่างน้อยก็สามารถพัฒนาขึ้นได้จากมาตรฐานแรงงานสากลขององค์การแรงงานระหว่างประเทศ (ILO) มาตรฐาน SA8000 และ กติกาอื่นๆ แต่จะสามารถนำไปใช้และยกระดับให้ก้าวหน้ามากขึ้นมากน้อยเพียงใดก็โดยการมีบทบาทของขบวนการแรงงานและรัฐเป็นสำคัญ

ในวาระการฉลองวันแรงงานสากลและวันแรงงานแห่งชาติประจำปี 2559 ข้าพเจ้าจึงเห็นเป็นโอกาสว่าความรู้สึกและความเป็นจริงที่สหภาพแรงงานและองค์ประกอบของขบวนการแรงงานทั้งมวล ซึ่งเป็นแกนกลางของอานิสงค์แห่งมาตรฐานแรงงาน ได้มีความเป็นเจ้าของมาตรฐานแรงงานที่จะใช้ร่วมกันในประชาคมอาเซียนพึงจะช่วยกันทำให้เกิดขึ้นอย่างสำคัญ และอย่างเป็นประชาธิปไตย อันจะช่วยให้มาตรฐานแรงงานกลางทางการค้าดำเนินไปควบคู่กับมาตรฐานแรงงานของ ILO ที่สมาชิกประชาคมอาเซียนมีพันธะผูกพันร่วมกัน และที่จะให้สัตยาบันและนำไปประยุกต์ในทางที่เป็นจริง การทำงานของขบวนการแรงงานร่วมกับขบวนการคุ้มครองผู้บริโภคจึงสำคัญยิ่ง และรัฐเองก็พึงช่วยเสริมสร้างความร่วมมือจากผู้ประกอบการกับขบวนการแรงงานให้เกิดขึ้นในเรื่องนี้อย่างเป็นจริงเพื่อสร้างสรรค์ประชาคมอาเซียนในที่สุดร่วมกันด้วย

อ้างอิง:

1. ฉบับปรับปรุงหลังการจัดประชาพิจารณ์ของผู้แทนหน่วยงานราชการ ผู้ประกอบการ สหภาพแรงงาน และองค์การพัฒนาเอกชน เมื่อวันที่ 3 ตุลาคม 2557 โดยเนื้อหาดังกล่าวเป็นส่วนหนึ่งของผลงานวิจัยในโครงการเสริมสร้างระบบมาตรฐานแรงงานสู่ประชาคมอาเซียน (2558) ของกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน ที่ผู้เขียนเป็นที่ปรึกษา และขอขอบคุณกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงานผู้สนับสนุนทุนวิจัยเพื่อการสร้างสรรค์งานให้กับประชาคมอาเซียนเป็นอย่างยิ่งไว้ ณ โอกาสนี้
2. อ้างจากกฎบัตรอาเซียนฉบับครบรอบ 40 ปี ของการก่อตั้งประชาคมอาเซียน (พัฒนามาจากสมาคมเอเชียตะวันออกเฉียงใต้) ประกาศใช้เมื่อวันที่ 20 พฤศจิกายน ค.ศ. 2007 ณ ประเทศสิงคโปร์

เอกสารอ้างอิง (References)

• กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน (2558) รายงานวิจัยโครงการเสริมสร้างระบบมาตรฐานแรงงานสู่ประชาคมอาเซียน.
• โชคชัย สุทธาเวศ “มาตรฐานแรงงาน + การค้าโลก = การจูบปากกันของลัทธิสหภาพแรงงานกับทุนนิยม?” หนังสือพิมพ์ไทยโพสต์, วันที่ 27 มกราคม 2547, หน้า 3.
• ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชนขององค์การสหประชาชาติ ค.ศ. 1948.
• ปฏิญญาไตรภาคีว่าด้วยหลักการที่เกี่ยวข้องกับกิจการบรรษัทข้ามชาติ และนโยบายทางสังคมขององค์การแรงงานระหว่างประเทศ ค.ศ. 2000.
• ปฏิญญาว่าด้วยความยุติธรรมทางสังคมเพื่อโลกาภิวัตน์ที่เป็นธรรมขององค์การแรงงานระหว่างประเทศ ค.ศ. 2008.
• มาตรฐานระบบการจัดการคุณภาพ (ISO 9001).
• มาตรฐานความรับผิดชอบทางสังคม ISO 26000.
• มาตรฐานแรงงานไทย (TLS.8001 - 2010).
• มาตรฐานความรับผิดชอบทางสังคม SA 80000 (2014).
• หลักปฏิบัติว่าด้วยผู้ป่วย HIV / AIDS ขององค์การแรงงานระหว่างประเทศ ค.ศ. 2001.
• อนุสัญญาขององค์การแรงงานระหว่างประเทศ ฉบับที่ 29, 87, 98, 100, 105, 111, 135, 138, 155, 164, 177 และฉบับที่ 182 รวมถึงข้อแนะขององค์การแรงงานระหว่างประเทศฉบับที่ 146 และ 164.
• อนุสัญญาขององค์การสหประชาชาติว่าด้วยการขจัดการเลือกปฏิบัติต่อสตรีในทุกรูปแบบ ค.ศ. 1979.
• อนุสัญญาขององค์การสหประชาชาติว่าด้วยสิทธิเด็ก ค.ศ. 1989.

หมายเหตุ:

ชื่อบทความเดิม: การพัฒนาคุณภาพชีวิตประชาชนอาเซียน: ข้อพิจารณาจากมาตรฐานแรงงานอาเซียน กับ บทบาทของขบวนการแรงงาน และรัฐ

พูดคุยสันติภาพอืด นายกยังไม่เห็นด้วยกับทีโออาร์ สองฝ่ายยังลงนามไม่ได้ 'มาราปาตานี' เผยไม่มีการแตะเรื่องการสร้างพื้นที่ปลอดภัย ประยุทธ์ยันรัฐบาลมีเจตนาต้องการแก้ไขปัญหา ระบุเหตุต้องไปคุยที่ต่างประเทศ เพราะเจรจากับใครไม่ได้ตามรัฐธรรมนูญตามกฏหมาย

29 เม.ย.2559 จากกรณี เมื่อวันที่ 28 เม.ย.ที่ผ่านมา บีบีซีไทยรายงานว่า อาบูฮาฟิส อัล ฮากีม แห่งกลุ่มมารา ปาตานี เปิดเผยถึงผลการประชุมร่วมกับทีมพูดคุยสันติสุขฝ่ายไทยเมื่อวานนี้ (27 เม.ย.) ว่า การพบปะกันหนนี้ที่ประชุมยังไม่ได้ตกลงเรื่องใดเป็นพิเศษ และไม่มีการร่วมลงนามในเอกสาร Term of reference (ทีโออาร์) หรือกติกาการพูดคุยอย่างที่คาดกันไว้ก่อนหน้านี้ ทั้งนี้เนื่องจากฝ่ายไทยยังไม่พร้อมที่จะลงนาม โดยทีมไทยแจ้งกับที่ประชุมว่า พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรียังไม่ได้ลงนามในเอกสารดังกล่าวซึ่งผ่านการร่วมร่างระหว่างตัวแทนของกลุ่มมารา ปาตานี กับคณะพูดคุยฝ่ายไทย และฝ่ายมาราฯได้ให้ความเห็นชอบไปเมื่อหนึ่งเดือนที่แล้ว

ก่อนหน้านี้พล.ท.นักรบ บุญบัวทอง อดีตเลขานุการคณะพูดคุยเปิดเผยว่า เอกสารนี้ได้รับความเห็นชอบจากนายกรัฐมนตรีแล้ว และคาดว่าในการประชุมหนนี้ทั้งฝ่ายไทยและมาราฯคงจะเห็นชอบอย่างเป็นทางการและเริ่มพูดคุยในประเด็นที่เป็นสาระสำคัญต่อไป โดยเรื่องที่อยู่ในหัวข้อก็คือเรื่องของการสร้างพื้นที่เขตปลอดภัยร่วมกันซึ่ง พล.ท.นักรบระบุก่อนหน้านี้ว่า จัดทำรายละเอียดข้อเสนอไว้เรียบร้อยแล้ว

อาบูฮาฟิสกล่าวผ่านเอกสารสรุปความคืบหน้าของการประชุมด้วยว่า ยังไม่ชัดเจนว่า ฝ่ายไทยต้องการจะกลับไปทบทวนร่างทีโออาร์เดิม หรือจะร่างใหม่ หรือว่าจะยกเลิกการพูดคุยทั้งหมด เมื่อไม่มีความคืบหน้าในเรื่องของการให้ความเห็นชอบกับทีโออาร์ ที่ประชุมก็ไม่ได้พูดคุยเรื่องการสร้างพื้นที่ปลอดภัยตามที่ฝ่ายไทยเคยพูดไว้ว่าจะนำเสนอ 

นอกจากนั้นเอกสารสรุปความคืบหน้าผลการประชุมของอาบูฮาฟิสแห่งกลุ่มมารา ปาตานียังกล่าวด้วยถึงกรณีการปรับย้ายพล.ท.นักรบ ออกจากคณะกรรมการพูดคุยฝ่ายไทยว่า ฝ่ายมาราเองรู้สึกว่า พล.ท.นักรบเป็นเครื่องจักรสำคัญในการขับเคลื่อนการพูดคุย มีความรู้ในเรื่องกระบวนการสันติภาพ เป็นหัวหน้าคณะกรรมการชุดเล็กที่ร่วมยกร่างทีโออาร์ การที่พล.ท.นักรบ ไม่อยู่ในกระบวนการทำให้รับรู้ได้ถึงผลกระทบ และมารา ปาตานีเห็นว่า ตราบใดที่ไม่มีการรับรองทีโออาร์ กระบวนการไม่อาจข้ามไปถึงขั้นตอนอื่นเช่นไม่สามารถหารือเรื่องสร้างพื้นที่ปลอดภัยและเรื่องอื่นๆได้ ขณะเดียวกันก็บอกว่า ไม่ว่าฝ่ายไทยมีเหตุผลใดในอันที่ยังไม่พร้อมลงนามในทีโออาร์ มารา ปาตานี ก็ยินดีจะให้เวลาฝ่ายไทยอย่างเต็มที่ และการลงนามในทีโออาร์จะเป็นเครื่องสะท้อนถึงความเต็มใจและยึดมั่นในการดำเนินกระบวนการสันติภาพของฝ่ายไทย
 

ประยุทธ์ยันรัฐบาลมีเจตนาต้องการแก้ไขปัญหา

นับตั้งแต่มีการพัฒนาภาคอุตสาหกรรมในประเทศไทย ตามมาด้วยการอพยพย้ายถิ่นของแรงงานจากภาคการเกษตรจากต่างจังหวัด เพื่อเข้ามาหางานทำในเขตเมืองอุตสาหกรรม ซึ่งโดยส่วนมากตั้งอยู่ในเขตกรุงเทพและปริมณฑล ในห้วงเวลาที่มีการจัดการเลือกตั้ง ภาพที่พบเห็นจนชินตาคือภาพการเดินทางกลับถิ่นฐานของแรงงานอพยพจากต่างจังหวัดจำนวนมากเพื่อกลับไปใช้สิทธิลงคะแนนเสียงเลือกตั้งในภูมิลำเนาตามทะเบียนบ้านที่แต่ละคนมีชื่อสังกัดอยู่

ปัจจุบัน ในความเป็นจริงแรงงานผลัดถิ่นจำนวนมากใช้เวลาส่วนใหญ่ของชีวิตพวกเขาอยู่ภายในบริเวณสถานประกอบการมากกว่าในภูมิลำเนาที่แท้จริงของตน การที่ต้องเดินทางกลับไปเลือกตั้งตามภูมิลำเนาเดิมจึงได้ไม่ได้สะท้อนความเป็นตัวแทนของพื้นที่อย่างแท้จริง และทำให้การแก้ปัญหา การจัดสรรงบประมาณลงพื้นที่ไม่ตรงต่อความเป็นจริง ทั้งการเสนอข้อเรียกร้องเพื่อนำไปสู่การแก้ปัญหาก็เป็นไปได้ยาก จึงมีกลุ่มขบวนการแรงงานหลายกลุ่มพยายามเสนอแนวคิด ‘เลือกตั้งในสถานประกอบการ’ โดยเป็นแนวคิดที่ให้แรงงานเหล่านี้สามารถลงคะแนนเสียงเลือกผู้แทนในเขตของสถานประกอบการได้ เพื่อทำให้คะแนนเสียงเหล่านั้นยึดโยงกับชีวิตแรงงานมากขึ้น โดยจะทำให้แรงงานสามารถมีข้อเรียกร้องต่อผู้แทนในพื้นที่นั้นๆ และสามารถผลักดันให้แก้ไขปัญหาในชีวิตความเป็นอยู่ของพวกเขาได้

ปัญหาการเข้าถึงการมีส่วนรวมทางการเมืองของแรงงานย้ายถิ่น

สถานะทางเศรษฐกิจเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้แรงงานย้ายถิ่นไม่สามารถมีทะเบียนบ้านในพื้นที่ที่ตนทำงานอยู่ได้ เนื่องด้วยที่อยู่อาศัยในเมืองใหญ่ราคาสูง แรงงานส่วนใหญ่ต้องพักอาศัยอยู่ตามหอพักหรือบ้านพักต่างๆ แทน อีกทั้งยังติดปัญหาระบบทะเบียนที่ไม่รองรับให้แรงงานสามารถเข้ามาสังกัดทะเบียนบ้านในสถานประกอบการได้ ซึ่งแตกต่างจากอาชีพอื่นๆ เช่น ทหารที่จะถูกโอนทะเบียนเข้ามายังหน่วยที่ทหารนายนั้นสังกัดอยู่

ถึงแม้รัฐจะมีระบบทะเบียนบ้านกลางที่เปิดให้ประชาชนโอนทะเบียนเข้ามาอยู่ในสังกัดในที่ว่าการจังหวัดหรืออำเภอได้ แต่การนำชื่อเข้าไปสังกัดในระบบทะเบียนบ้านกลางจะไม่ถูกบรรจุเข้าไปในบัญชีผู้มีสิทธิ์เลือกตั้ง อีกทั้งทัศนคติที่ยึดโยงตัวเองกับชนบทและมองว่าจะอาศัยอยู่ในเมืองเพียงชั่วคราวก็เป็นอีกแรงผลักหนึ่งที่ทำให้แรงงานจำนวนมากไม่ต้องการย้ายทะเบียนบ้านเข้ามาในเขตที่ตนทำงานอยู่

สดศรี สัตยธรรม อดีตกรรมการการเลือกตั้ง มองว่าควรจะต้องมีการแก้ไขระเบียบข้อปฏิบัติให้แรงงานสามารถย้ายภูมิลำเนาเข้ามาสังกัดทะเบียนบ้านในสถานประกอบได้ ไปจนถึงผลักดันให้มีการบรรจุสิทธิเลือกตั้งในสถานประกอบการลงไปในกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งผู้แทนราษฎรและการได้มาของสมาชิกวุฒิสภา

“ถ้ากฎหมายนี้ออกมาจะมีการตั้งพรรคเกี่ยวกับผู้ใช้แรงงานโดยตรงมากขึ้น ในตอนนี้ยังไม่มีหน่วยงานหรือนักการเมืองคนไทยสนใจผลักดันเรื่องนี้ ถ้ามันจะเกิดได้จริงก็คงจะมาจากการเรียกร้องของผู้ใช้แรงงานเองเท่านั้น”

อุตสาหกรรมขยาย เกิดการเคลื่อนย้ายแรงงานมากขึ้น

ทำไมสิทธิเลือกตั้งในสถานประกอบการจึงมีความสำคัญ นั่นก็เพราะว่านอกจากมันจะส่งผลให้เกิดการต่อรองของแรงงานแล้ว ยังเป็นการทำให้สิทธิทางการเมืองของประชาชนจำนวนมากถูกเคลื่อนย้าย ซึ่งจะส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของการเมืองในเชิงพื้นที่ ทำให้พรรคการเมืองต้องปรับเปลี่ยนวิธีการหาเสียงให้สอดคล้องกับการลงคะแนนเสียงที่เปลี่ยนไป ซึ่งจะตอบโจทย์รูปแบบการอพยพเคลื่อนย้ายแรงงานที่กำลังดำรงอยู่

ท่ามกลางกระแสการพัฒนาประเทศที่มีทิศทางเน้นไปทางภาคอุสาหกรรม ทำให้ภาคเกษตรของไทยหดตัวเล็กลง ตามมาด้วยการเคลื่อนย้ายของแรงงานในภาคการเกษตรมาสู่ภาคอุสาหกรรมมากขึ้นเรื่อยๆ ข้อมูลจากรายงาน ‘ประชากรแฝงจากการสำรวจสำมะโนประชากร’ โดยสำนักงานสถิติแห่งชาติในปี 2553 ซึ่งสำรวรจกันทุกๆ สิบปี เผยว่ามีประชากรที่เข้ามาอาศัยอยู่โดยไม่มีชื่ออยู่ในทะเบียนของกรุงเทพมหานคร (ประชากรแฝง) จำนวนถึง 3,061,583 คน (เฉพาะคนไทย) ซึ่งคิดร้อยละ 36.3 จากจำนวนประชากรในกรุงเทพมหานครทั้งหมด 8,302,901 คน

ษัษฐรัมย์ ธรรมบุษดี จากวิทยาลัยสหวิทยาการมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มองจากทิศทางการพัฒนาประเทศดังกล่าวว่า มีแนวโน้มจะทำให้เกิดเมืองอุตสาหกรรมในลักษณะเดียวกับจังหวัดปทุมธานีหรือสมุทรปราการกระจายออกไปทั่วประเทศไทย เนื่องจากตัวเมืองกรุงเทพมหานครและปริมณฑลที่เคยเป็นเมืองอุตสาหกรรมหลักของประเทศจะไม่สามารถรองรับการขยายตัวของอุสาหกรรมได้อีก เห็นได้จากการที่รัฐบาลในปัจจุบันต้องการเปิดเขตเศรษฐกิจพิเศษตามจังหวัดต่างๆ เพื่อรองรับการขยายตัวของอุสาหกรรม 

ตัวเลขจากกรมโรงงานอุตสาหรรม ระบุว่าจำนวนแรงงานในโรงงานอุตสาหกรรมที่ได้รับการจดทะเบียนในกรุงเทพมหานครมีประมาณ 549,182 คน หากเปรียบเทียบรัฐธรรมนูญฉบับปี 2550 กำหนดให้มีผู้แทนราษฎรในระบบแบ่งเขตจำนวน 400 คน โดยคิดจากฐานที่ว่าผู้แทนราษฎร 1 คนต่อประชากร 200,000 คน จากสัดส่วนดังกล่าวแรงงานเหล่านี้ในกรุงเทพมหานครสามารถจะมีตัวแทนราษฎรอย่างน้อย 2 คน

เปลี่ยนการเมืองแบบ ‘ผูกติดพื้นที่’ สู่ ‘นโยบายสาธารณะ’

จากสถานการณ์การอพยพย้ายถิ่นของประชากรที่เพิ่มมากขึ้น ปัจจุบัน การมีสิทธิเลือกตั้งในสถานประกอบการยังทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงการเมืองที่ ‘ผูกติดกับพื้นที่’ ที่ผ่านมาพรรคการเมืองหลายพรรคพัฒนามาจากการเมืองที่ผูกติดกับพื้นที่ โดยใช้ระบบหัวคะแนนเพื่อคุมคะแนนเสียงในแต่ละพื้นที่ ปัจจุบันประชากรมีการเคลื่อนย้ายอยู่ตลอดเวลา ไม่ได้ผูกติดอยู่กับพื้นที่มากดังเก่าอีกต่อไป จึงทำให้ระบบหัวคะแนนแบบเดิมไม่สามารถควบคุมคะแนนเสียงในพื้นที่ได้ การเมืองในระดับพื้นที่จะอยู่กับองค์กรบริหารส่วนท้องถิ่น ขณะที่การเมืองในระดับพรรคการเมืองจะต้องปรับตัวให้เข้ากับชีวิตคนในปัจจุบันให้มากขึ้น

“การเมืองในเชิงพื้นที่จะเริ่มไม่ตอบสนองความต้องการของคนได้จริง การหาเสียงของพรรคการเมืองถ้าหากมีการเลือกตั้งในสถานประกอบการจะเป็นการหาเสียงที่พูดถึงนโยบายมากขึ้น เช่น เรื่องค่าจ้างขั้นต่ำ มากกว่านโยบายในเชิงพื้นที่อย่างการสร้างถนน สร้างโรงเรียน ในระยะที่ผ่านมาก็เริ่มมีพรรคการเมืองที่ประสบความสำเร็จกับการใช้นโยบายสาธารณะในการหาเสียง เพราะพรรคการเมืองถ้าไม่ปรับตัวให้เข้ากับชีวิตคนจริงๆ มันก็มีปัญหา” ษัษฐรัมย์ กล่าว

ษัษฐรัมย์ยังมองว่าท่ามกลางการเคลื่อนย้ายของประชากรจำนวนมากนั้น สิทธิประโยชน์ต่างๆ ก็ควรจะเคลื่อนย้ายตามไปด้วย โดยได้ยกตัวอย่างสิทธิในการรักษาพยาบาลที่ปัจจุบันประชาชนสามารถโอนย้ายสิทธิ์การรักษาพยาบาลต่างๆ เช่น สิทธิ์บัตรทองหรือสิทธิ์ประกันสังคมมายังสถานพยาบาลที่ตนสะดวกได้ การที่แรงงานสามารถโอนย้ายสิทธิทางการเมืองของพวกเขามายังบริเวณที่ตนทำงานอยู่ได้ โดยเฉพาะในเมืองอุสาหกรรมที่มี ‘เศรษฐกิจเข้มข้น’ จะทำให้มีการต่อรองผลประโยชน์ของแรงงานที่เข้มข้นตามไปด้วยและการต่อรองนั้นจะถูกพัฒนาให้เป็นข้อต่อรองที่แหลมคมมากขึ้น

“ข้อต่อรองเหล่านั้นก็จะแหลมคมมากขึ้นตามไปด้วย จากที่เคยเป็นการเรียกร้องการพัฒนาสาธารณูปโภคพื้นฐานจะพัฒนาเป็นข้อเรียกร้องเชิงนโยบายสาธารณะ หากการเลือกตั้งในสถานประกอบการเกิดขึ้นจริง ผมว่าจะเป็นแค่ในช่วงเปลี่ยนผ่านเท่านั้นที่จะเห็นภาพนายทุนที่มีอิทธิพลสามารถคุมคะแนนเสียงของแรงงานได้ แต่ไม่นานเราจะเห็นภาพของตัวแทนสหภาพแรงงานต่างๆ ที่พัฒนาเป็นพรรคที่เสนอตัวว่าเป็นผู้ปกป้องผลประโยชน์ของกลุ่มแรงงาน” ษัษฐรัมย์กล่าว

ผู้ใช้แรงงานเสียงแตก ไร้อำนาจต่อรอง ดันระบบเลือกตั้งใหม่สร้างตัวแทนในสภา

หลักการเรื่องสิทธิเลือกตั้งในสถานประกอบการถูกหยิบยกขึ้นมาเรียกร้องอย่างจริงจัง ในช่วงปี  2550 ในรูปแบบของข้อเรียกร้องของฝ่ายขบวนการแรงงานกลุ่มต่างๆ จนสิทธิเลือกตั้งในสถานประกอบกลายเป็นข้อเรียกที่ถูกนำมาเสนอบ่อยครั้งในการเคลื่อนไหวของขบวนการแรงงานในไทย ล่าสุด ถูกบรรจุเป็นหนึ่งในข้อเรียกร้องของข้อเรียกร้องของสหกรณ์คนงาน Try Arm เนื่องในวันสตรีสากลที่ผ่านมา

โดยใจความหลักของสิทธิต้องการให้แรงงานสามารถเลือกที่จะกลับภูมิลำเนาไปใช้สิทธิ์เลือกตั้งตามทะเบียนบ้านที่สังกัดอยู่หรือสามารถเลือกผู้สมัครรับเลือกตั้งในเขตพื้นที่สถานประกอบการที่ตนทำงานอยู่ได้ เพื่อจะทำให้แรงงานสามารถต่อรองกับผู้แทนในพื้นที่ให้แก้ปัญหาของพวกเขาได้โดยตรง ซึ่งในทางปฏิบัติมีการเสนอวิธีการหลายรูปแบบ ทั้งให้มีระบบให้แรงงานสามารถย้ายทะเบียนบ้านเข้ามาสังกัดในในสถานประกอบการได้หรือให้ใช้ที่อยู่ตามสิทธิ์ประกันสังคมในการกำหนดเขตในการใช้สิทธิ์เลือกตั้ง

จิตรา คชเดช นักกิจกรรมทางการเมืองและสังคม และผู้ประสานงานกลุ่มสหกรณ์คนงาน TRY ARM หนึ่งในคนที่ร่วมผลักดันประเด็นสิทธิเลือกตั้งในสถานประกอบการร่วมกับกลุ่มสมัชชาผู้ใช้แรงงาน 1550 และในนามกลุ่มสหกรณ์คนงาน TRY ARM มองว่า ความสำคัญของสิทธิเลือกตั้งในสถานประกอบการจะเป็นกลไกที่จะทำให้เสียงของผู้ใช้แรงงานเข้าไปมีพลังในการเมืองระบบรัฐสภาได้ โดยมองจากการที่โรงงานขนาดใหญ่บางแห่งในกรุงเทพมีจำนวนแรงงานกว่า 1 หมื่นคน เมื่อเปรียบเทียบกับผู้ลงสมัครรับเลือกตั้งที่ได้คะแนนนิยมสูงสุดในหลายเขต พบว่ามีคะแนนเพียงหลักหมื่นคะแนนเท่านั้น ซึ่งแสดงให้เห็นว่าคะแนนเสียงจากกลุ่มแรงงานมีนัยสำคัญต่อผลการเลือกตั้ง การมีตัวแทนของแรงงานเข้าไปในสภาจะช่วยให้แรงงานสามารถรวมกลุ่มต่อรองกับรัฐและนำไปสู่การออกกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับความเป็นอยู่ของพวกเขาได้

“ปัจจุบันพวกเขาไม่สามารถใช้เสียงของเขาต่อรองกับผู้แทนที่เขาเลือกได้เลย ถ้าเกิดเขาถูกเลิกจ้าง ถูกปิดโรงงาน ส.ส. ในพื้นที่ก็ไม่ได้สนใจเพราะคุณไม่ได้เป็นฐานเสียงของเขา ในทางกลับกันถ้าพวกเขาไปเรียกร้องกับ ส.ส. ในภูมิลำเนาของเขาก็ลำบากเพราะเสียงมีน้อย มันไม่ใช่เสียงรวมกลุ่มที่สร้างอำนาจการต่อรองได้ มันกลายเป็นเสียงที่ไม่มีพลัง เพราะเสียงมันถูกแยก มันจึงเป็นปัญหาว่าจะทำยังไงให้แรงงานมีเสียงอย่างแท้จริง” จิตรากล่าว

เชื่อผลักดันยาก ขัดประโยชน์หลายฝ่าย

สิทธิการเลือกตั้งในสถานประกอบการยังถือว่าเป็นเรื่องใหม่สังคมไทย  โดยตลอดเวลาที่ผ่านมาการผลักดันยังจำกัดอยู่เพียงแค่ขบวนการเคลื่อนไหวของแรงงานและเป็นเพียงข้อเสนอขององค์กรแรงงานต่อรัฐบาลแต่ละชุดเท่านั้น ยังไม่มีการพัฒนาไปสู่รูปธรรม

จิตรามีความเห็นว่าการผลักดัน สิทธิเลือกตั้งในสถานประกอบการให้บังคับใช้ได้จริง ในปัจจุบันยังมีความเป็นไปได้ยาก  เพราะหากมีการเลือกตั้งในสถานประกอบการจะทำให้เปลี่ยนแปลงโครงสร้างทางการเมืองอย่างมาก การที่แรงงานสามารถมีอำนาจต่อรองได้จะทำให้กลุ่มนายทุนเสียประโยชน์ทั้งยังทำให้รัฐบาลควบคุมแรงงานได้ยาก ส่วนนักการเมืองจำเป็นต้องทำงานกับแรงงานมากขึ้น อีกทั้งบรรยากาศทางการเมืองไทยที่ไม่เป็นประชาธิปไตยก็เป็นปัจจัยหนึ่งที่เป็นอุปสรรคต้องการผลักดัน

วันแรงงาน 1 พฤษภาคมนี้ คงจะเป็นอีกครั้งที่สิทธิเลือกตั้งสถานประกอบการจะถูกหยิบยกขึ้นมาเป็นข้อเรียกร้องของขบวนการณ์แรงงาน เหมือนเช่นกับวันแรงงานในทุกๆ ปีที่ผ่านมา  แต่สิทธิดังกล่าวก็ยังเป็นเพียงข้อเรียกร้องข้อหนึ่งในอีกหลายๆ ข้อเท่านั้น ยิ่งในวันแรงานปีนี้ที่สถานการณ์ทางการเมืองยังไม่เป็นใจ อย่าว่าแต่การมีสิทธิเลือกตั้งในสถานประกอบการเลย ลำพังการเลือกตั้งทั่วไปเองก็ยังไม่ทราบว่าจะเกิดขึ้นเมื่อใด

กัสตูรี มะโกตา ประธานพูโล ออกแถลงการณ์เปิดเผยว่าการพูดคุยล่าสุดกับรัฐบาลไทยเมื่อ 27 เม.ย. ไม่มีความคืบหน้า หลังฝ่ายไทยไม่ให้คำตอบเรื่อง TOR หรือกรอบกติกาการพูดคุย เนื่องจาก พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรียังไม่อนุมัติ โดยเขาระบุว่าหากผ่านเรื่อง TOR แล้ว จึงจะเริ่มพูดคุยในประเด็นหัวข้ออื่นเพื่อหาทางออกทางการเมือง

30 เม.ย. 2559 กรณีที่อาบูฮาฟิส อัล ฮากีม แห่งกลุ่มมารา ปาตานี เปิดเผยเมื่อ28 เม.ย. ถึงผลการประชุมร่วมกับทีมพูดคุยสันติสุขฝ่ายไทยเมื่อ 27 เม.ย. ว่า การพบปะกันหนนี้ที่ประชุมยังไม่ได้ตกลงเรื่องใดเป็นพิเศษ และไม่มีการร่วมลงนามในเอกสาร Term of reference (TOR) หรือกติกาการพูดคุยอย่างที่คาดกันไว้ก่อนหน้านี้ ทั้งนี้เนื่องจากฝ่ายไทยยังไม่พร้อมที่จะลงนาม โดยทีมไทยแจ้งกับที่ประชุมว่า พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรียังไม่ได้ลงนามในเอกสารดังกล่าวซึ่งผ่านการร่วมร่างระหว่างตัวแทนของกลุ่มมารา ปาตานี กับคณะพูดคุยฝ่ายไทย และฝ่ายมารา ปาตานี ได้ให้ความเห็นชอบไปเมื่อหนึ่งเดือนที่แล้ว (อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง)

ต่อเรื่องนี้ กัสตูรี มะโกตา ประธานองค์กรปลดปล่อยสหปาตานี หรือ กลุ่มพูโล (PULO) หนึ่งในคณะเจรจาของมารา ปาตานี ได้ออกแถลงการณ์เป็นภาษามลายูภายหลังการพูดคุยระหว่างรัฐบาลไทยและมารา ปาตานีเมื่อ 27 เมษายน โดยประชาไทแปลเป็นภาษาไทยจากฉบับแปลภาษาอังกฤษของนักวิชาการชาวญี่ปุ่น ฮารา ชินทาโร

โดยในแถลงการณ์ กัสตูรี มะโกตา ระบุว่า "การพูดคุยเมื่อวันที่ 27 เมษายนที่ผ่านมา เป็นการเจรจารอบที่ 4 ระหว่างรัฐบาลไทย และมารา ปาตานี ซึ่งต่อเนื่องจากการประชุมคราวก่อน แต่ไม่ประสบผลอันใด

การพูดคุยเจรจาระหว่างรัฐบาลไทย และมารา ปาตานี ยังอยู่ในขั้นเริ่มต้น ประเด็นที่มีความสำคัญยังไม่มีการพูดถึง มันเหมือนกับเรากำลังพูดถึงเงื่อนไขของการละหมาด และเรายังไม่เข้าสู่แท่นเพื่อละหมาดด้วยซ้ำ สิ่งที่พูดคุยกันในการเจรจายังเป็นเรื่องพื้นฐาน

การพูดคุยก่อนหน้านี้ คณะเจรจาของรัฐบาลไทยนำโดย พล.ท.นักรบ บุญบัวทอง และคณะของมารา ปาตานี นำโดยสุกรี ฮารี มีการเจรจาเรื่องของขอบเขตการเจรจา หรือ TOR โดยเป็นการพูดคุยในระดับคณะทำงาน และทางออกหลังการพูดคุยควรจะนำไปสู่การหารือในระดับที่สูงกว่าคือการเจรจาในวันที่ 27 เมษายน แต่สิ่งที่ถูกหารือในการพูดคุยก่อนหน้านี้ ไม่ได้รับการรับรองในการพูดคุยครั้งล่าสุดนี้

สิ่งที่พวกเขาหารือกันในการประชุมคือสิ่งที่เรียกว่า 'TOR' ซึ่งมีบางหัวข้อที่ได้รับความเห็นชอบ และนอกนั้นก็ไม่ได้รับความเห็นชอบ สิ่งที่เห็นชอบเช่น การให้มาเลเซียเป็นผู้อำนวยความสะดวกสำหรับกระบวนการเจรจา มาเลเซียเป็นสถานที่เจรจา มาเลเซียควรบันทึกเอกสารในสิ่งที่ได้รับความเห็นชอบ และมาเลเซียควรจัดหาสิ่งอำนวยความสะดวกที่จำเป็น รวมทั้งค่าใช้จ่ายในการประชุม และจำนวนผู้แทนของคู่เจรจาแต่ละฝ่าย

แต่มีหัวข้ออื่นที่ฝ่ายสยามไม่เห็นชอบ เช่น เรื่องแรก การรับรอง มารา ปาตานี ซึ่งสิ่งนี้มีความจำเป็นเพื่อที่รัฐบาลไทยจะไม่เจรจากับกลุ่มอื่นนอกจากมารา ปาตานี ทั้งนี้ มารา ปาตานี กังวลว่ารัฐบาลไทยจะหารือกับคนอื่นมากกว่ามารา ปาตานี เรื่องที่สองก็คือคณะเจรจาของมารา ปาตานี ควรได้รับความคุ้มครอง (immunity) สิ่งนี้มีความจำเป็นเพราะมีเพื่อนเราจำนวนมากถูกจับในขณะที่พวกเขากำลังหารือกับรัฐบาลไทย เช่น ฮัจจี อิสมาอิล ก็เป็นหนึ่งในนั้น

ในการพูดคุยเมื่อ 27 เมษายน ฝ่ายไทยได้ขอเลื่อนการให้คำตอบ เนื่องจากพวกเขายังไม่ได้รับการรับรองจากนายกรัฐมนตรี พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา

แต่จุดยืนของมารา ปาตานี ชัดเจนว่า ตราบที่ข้อเรียกร้องของมารา ปาตานี 3 ข้อ ยังไม่ได้รับการรับรองจากรัฐบาลไทย (หมายถึง 1.กำหนดให้การพูดคุยเพื่อสันติสุขเป็นวาระแห่งชาติ เพื่อให้เกิดความต่อเนื่องแม้เปลี่ยนรัฐบาล  2.ยอมรับองค์กร มารา ปาตานี ว่าไม่ใช่กลุ่มที่มีความเห็นต่างจากรัฐ และเป็นองค์กรที่อยู่บนโต๊ะเจรจา 3.ให้การคุ้มครองทางกฎหมายกับคณะพูดคุยเพื่อสันติสุขของ มารา ปาตานี จำนวน 15 คน เพื่อให้สามารถเดินหน้าการพูดคุยอย่างเป็นรูปธรรม) จะไม่มีการเจรจาในเรื่องอื่น

ด้วยเหตุนี้ เราจึงอยู่ในขั้นเริ่มต้นมากๆ เรายังไม่ได้ไปสู่ขั้นตอนที่จะตัดสินใจว่าเราจะเจรจาภายใต้กรอบรัฐธรรมนูญไทยหรือไม่ นั่นก็เป็นกฎหนึ่ง แต่เรายังไม่ไปถึงขั้นนั้น เรามีความจำเป็นต้องตัดสินใจในเรื่องกฎพื้นฐานอย่าง TOR หลังจากนั้นเราถึงจะตัดสินใจในกฎสำหรับการพูดคุยในอนาคต อย่างเช่น สิ่งใดบ้างที่เราจะพูดถึง และสิ่งใดบ้างที่จะขยายความ แต่เรายังอยู่ห่างไกลจากสิ่งนี้มาก ดังนั้น หลังจากขอบเขตการเจรจาหรือ TOR ได้รับความเห็นชอบ หลังจากนั้นเราจึงจะพูดคุยถึงทางออกทางการเมืองต่อความขัดแย้งนี้

ผมขอเรียกร้องต่อพวกท่านว่าอย่าเพิ่งอยู่ในความรีบเร่ง และให้ความไว้วางใจของพวกท่านมายังเพื่อนของเราในมารา ปาตานี หากเราสามารถดำเนินการเจรจาต่อไปได้ พวกเราก็จะไม่ทำให้พวกท่านผิดหวัง" แถลงการณ์ของกัสตูรี ระบุ

อนึ่ง มีคำชี้แจงของ พล.อ.อักษรา เกิดผล หัวหน้าคณะพูดคุยเพื่อสันติสุขจังหวัดชายแดนใต้ ด้วย โดย พล.ท.อักษรา กล่าวว่า กระบวนการพูดคุยสันติสุขจังหวัดชายแดนภาคใต้ยังคงดำเนินการต่อไป และยังคงอยู่ในกรอบนโยบายของนายกรัฐมนตรี ซึ่งอยู่ในระยะของการสร้างความไว้วางใจที่ต้องใช้เวลาในการดำเนินการ และไม่ได้หยุดชะงักแบบที่สื่อมวลชนบางสำนักและนักวิเคราะห์บางคนเข้าใจ

ส่วน พล.ท.นักรบ บุญบัวทอง เลขานุการคณะพูดคุย ได้รับพระราชทานยศสูงขึ้น และปรับย้ายตามวาระ ทั้งนี้หัวหน้าคณะพูดคุยก็ได้รับการแต่งตั้งโดยนายกรัฐมนตรีเช่นเดียวกับผู้แทนส่วนราชการอื่น ๆ ที่ส่งมาร่วมเป็นคณะพูดคุยรวม 8 หน่วยงาน และในห้วงนี้ก็มีการปรับเปลี่ยนตามวาระกันหลายคน ที่สำคัญที่สุดคือกระบวนการพูดคุยฯ ยังคงเดินหน้าต่อไปตามปกติ และเมื่อวันที่ 27 เมษายนที่ผ่านมาคณะได้เดินทางไปประเทศมาเลเซียเพื่อทำความเข้าใจกับกลุ่มผู้เห็นต่าง หรือ Party B แล้ว โดยตนได้ฝากความปรารถนาดีของนายกรัฐมนตรี และขอบคุณที่ทุกฝ่ายยังคงร่วมกันพูดคุยเพื่อแสวงหาทางออกจากความขัดแย้ง ให้เกิดความสันติสุขในพื้นที่ต่อไป (อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง)

เมื่อใกล้ถึงวันแรงงานก็มีเสียงเรียกร้องจากตัวแทนภาคแรงงานขอขึ้นค่าจ้างขั้นต่ำ(ตามสัญญา)อีกแล้วครับคำถามก็คือถึงเวลาที่ค่าจ้างของลูกจ้างเอกชนหลังจากแช่แข็งมาแล้ว 3 ปีควรจะขึ้นได้หรือยัง ที่จริงคงยังจำกันได้ว่าคณะกรรมการค่าจ้างแห่งชาติได้ขึ้นค่าจ้างขั้นต่ำ 300 บาทเท่ากันทั่วประเทศ ตั้งแต่ต้นปี 2556 หลังจากทดลองขึ้นเฉพาะ 7 จังหวัดที่มีฐานะทางเศรษฐกิจที่ดีเมื่อกลางปี 2555 โดยขอแช่แข็งค่าจ้างขั้นต่ำ ไปอีก 3ปีแต่ถึงแม้ว่าค่าจ้างขั้นต่ำไม่ได้เพิ่มขึ้นแต่ค่าจ้างของแรงงานก็ยังเพิ่มอยู่ดีตามการขึ้นค่าจ้างประจำปี เช่น

จากข้อมูลการสำรวจการมีงานทำของประชากรไตรมาส 3 ของสำนักงานสถิติแห่งชาติพบว่าค่าจ้างเฉลี่ยจะยังคงเพิ่มขึ้นทุกปี โดยเฉพาะช่วงปี 2556 ถึง 2557 เพิ่มขึ้นถึง 11.5% สำหรับแรงงานโดยทุกกลุ่มอายุขณะที่แรงงานวัย 20-24 ปี ซึ่งส่วนใหญ่เป็นแรงงานทำงานได้ไม่นาน เงินเดือนเพิ่มขึ้น 9.7%เช่นกัน สาเหตุที่เพิ่มขึ้นค่อนข้างสูงทั้งแรงงานโดยรวมและแรงงานใหม่ ก็เนื่องจากสถานประกอบการจำนวนมากยังขึ้นค่าจ้างขั้นต่ำให้แรงงานแรกเข้ายังไม่ครบ จึงทยอยปรับขึ้นค่าจ้างค่อนข้างมาก

อย่างไรก็ตามเมื่อพิจารณาค่าจ้างเฉลี่ยของปี 2557 ถึง 2558 หลังสิ้นสุดข้อตกลงแช่แข็งค่าจ้างขั้นต่ำจะพบว่าค่าจ้างกลับมาสะท้อนความเป็นจริงของภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ ผลก็คือ ในภาพรวมทุกอายุค่าจ้างเฉลี่ยเพิ่มขึ้นเพียง 1.7% และกลุ่มแรงงานใหม่อายุ 20-24 ปี เพิ่มขึ้นเพียง 0.7% เท่านั้น แต่ถ้าพิจารณาจากกลุ่มอายุ 15-19 ปี บางส่วนยังทำงานไม่เต็มที่ตามกฎหมาย ทำให้ค่าจ้างรายวันเฉลี่ยยังต่ำกว่า 300 บาท เนื่องจากใช้เงินเดือนหารด้วย 26 วันเหมือนกับกลุ่มอายุอื่นๆ

สิ่งที่พอจะเห็นได้จากข้อมูลชุดนี้คือ ค่าจ้างปี 2556-57 ยังเพิ่มขึ้นถึง 8.3% เป็นไปในทิศทางเดียวกันกับกลุ่มอายุอื่นๆ แม้แต่ปี 2557-58 อัตราเงินเดือนเพิ่มขึ้นเพียง 0.3% เท่านั้น ซึ่งเป็นไปตามกติกาเดิมคือ จะไม่ขึ้นค่าจ้างขั้นต่ำจนกว่าจะถึงปี 2559 อย่างไรก็ตาม วันแรงงานปี 2558 จนถึงปลายปี 2558 กลุ่มตัวแทนสหภาพทางเลือกเคยขอให้ขึ้นค่าจ้างเป็น 360 บาทเท่ากันทั่วประเทศ ตามเงื่อนไขเดิมตั้งแต่ต้นปี 2559 แต่ยังไม่ได้รับการตอบสนองจากรัฐบาลผ่านคณะกรรมการค่าจ้างแห่งชาติเมื่อต้นปี 2559 ขอให้ชะลอการขึ้นค่าจ้างขั้นต่ำสำหรับแรงงานแรกเข้า เนื่องจากสาเหตุหลักๆ มาจากสภาพทางเศรษฐกิจโดยเฉพาะการส่งออกและการขยายตัวของ GDP ยังอยู่ในระดับต่ำ กำลังผลิตด้านอุตสาหกรรมยังอยู่ในระดับต่ำเพียง 60% เศษเท่านั้นเป็นต้น (ดูตารางที่ 1 ประกอบ)

ตารางที่ 1   ค่าจ้างเฉลี่ยของลูกจ้างเอกชน

ที่มา: NSO การสำรวจการมีงานทำของประชากรไตรมาส3

อย่างไรก็ตาม เมื่อวันที่ 21 เมษายน 2559 มีข้อเสนอจากมหาวิทยาลัยหอการค้าไทยมีข้อเสนอต่อรัฐบาล ควรพิจารณาขึ้นค่าจ้างขั้นต่ำ 5-7% แต่ให้ขึ้นไม่เท่ากันในแต่ละพื้นที่

จากเหตุผลดังกล่าว ผู้เขียนเห็นว่าถึงเวลาที่จะต้องพิจารณากันอย่างจริงจังว่าถึงเวลาที่ต้องขึ้นค่าจ้างขั้นต่ำหรือยังโดยต้องพิจารณาปัจจัยด้านบวกและด้านลบให้รอบคอบก่อนจะพิจารณาขึ้นค่าจ้างขั้นต่ำอีกครั้ง ดังนี้

กล่าวโดยสรุปก็คือ เมื่อพิจารณาจากข้อดีข้อเสียข้างต้นก็พอจะตัดสินใจได้ว่า

1.     สำหรับปี 2559เห็นด้วยบางส่วนกับข้อเสนอของมหาวิทยาลัยหอการค้าไทยที่จะให้ขึ้นค่าจ้างขั้นต่ำประมาณ 5-7% แต่ไม่ขึ้นทั่วประเทศ กล่าวคือเห็นด้วยกับการขึ้นค่าจ้างขั้นต่ำแต่ผู้เขียนต้องการให้ขึ้นเพียง 7 จังหวัดที่เคยขึ้นไปเมื่อกลางปี 2555 ก่อนเช่น 15 บาท แล้วอาศัยข้อมูลของการสำรวจของสำนักงานปลัดกระทรวงแรงงาน (คณะกรรมการค่าจ้าง) พิจารณาขึ้นค่าจ้างขั้นต่ำในจังหวัดที่มีค่าครองชีพสูง เช่น จังหวัดที่เป็นแหล่งท่องเที่ยวของต่างชาติมากๆ นอกเหนือจาก “ภูเก็ต” เช่น พัทยา (ชลบุรี) และเชียงใหม่ เป็นต้นให้มีการปรับขึ้นค่าจ้างขั้นต่ำตามค่าครองชีพได้แต่ต้องปรึกษาคณะกรรมการค่าจ้างจังหวัดด้วย

2.     สำหรับปี 2560 คณะกรรมการค่าจ้างก็พิจารณาขึ้นค่าจ้างขั้นต่ำไปเลยโดยอัตโนมัติจากฐานค่าจ้างเดิมของปี 2559 เช่นจังหวัดมุกดาหารมีดัชนีค่าครองชีพ 3% จากฐาน 300 บาทค่าจ้างขั้นต่ำปี 2560 ก็คือ 309 บาท

3.     สถานประกอบการตั้งแต่ ขนาดกลางและใหญ่ทุกแห่งกฎหมายต้องบังคับให้มีโครงสร้างค่าจ้างตั้งแต่ปี 2560 เป็นต้นไปเพื่อมิให้สถานประกอบการเอาเปรียบลูกจ้างโดยอาศัยค่าจ้างขั้นต่ำเป็นบรรทัดฐานในการขึ้นค่าจ้างประจำปี

ข้อเสนอที่กล่าวมามีเจตนารมณ์แต่เพียงต้องการให้พิจารณาปัจจัยแวดล้อมตามกฎหมายค่าจ้างขั้นต่ำให้ครบถ้วนรอบคอบทุกคนทราบดีว่าค่าจ้างขั้นต่ำอยู่บนพื้นฐานของไตรภาคีซึ่งถ้าไม่มีการเมืองเข้ามาแทรกทุกฝ่ายเจรจาอยู่บนพื้นฐานของข้อมูลที่เชื่อถือได้เหมือนกันเคารพในศักดิ์ศรีซึ่งกันและกันรับรองได้ว่าปี 2559 ตกลงเรื่องค่าจ้างขั้นต่ำได้แน่นอน

ต่อมา ศาลทหารได้อนุญาตในการฝากขังผู้ต้องหาเป็นเวลา 12 วัน นายบุรินทร์จึงได้ถูกนำตัวไปคุมขังที่เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ โดยทางทนายความจะทำเรื่องยื่นขอประกันตัวในช่วงอาทิตย์หน้าต่อไป

นายบุรินทร์ ถูกเจ้าหน้าที่จับกุมไปสน.พญาไท ร่วมกับผู้ชุมนุมอีก 15 คน ระหว่างการชุมนุมใส่เสื้อขาว “ยืนเฉยๆ” ที่อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ เพื่อเรียกร้องให้ปล่อยตัว 8 แอดมินเพจการเมือง ในช่วงเย็นวันที่ 27 เม.ย. ก่อนจะถูกเจ้าหน้าที่ทหารบุกเข้าควบคุมตัวไปจากสน.พญาไท ในเวลาประมาณ 20.40 น. ระหว่างที่พนักงานสอบสวนยังสอบประวัติผู้ชุมนุมอยู่ โดยถูกนำตัวขึ้นรถตู้ของกองพันทหารสื่อสารที่ 2 รักษาพระองค์ออกไป หลังจากนั้นไม่ทราบว่าเจ้าหน้าที่นำตัวไปควบคุมไว้ที่ใด (ดูประมวลเหตุการณ์จับกุมผู้ชุมนุมยืนเฉยๆ)

ก่อนที่วานนี้ (29 เม.ย.) รองผู้กำกับการปอท. ได้เดินทางไปขออำนาจศาลทหารในการออกหมายจับนายบุรินทร์ ในข้อหาตามมาตรา 112 และพ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ มาตรา 14 (3) จากนั้นเวลาประมาณ 16.30 น. พ.อ.บุรินทร์ ทองประไพ ฝ่ายเสนาธิการผู้บังคับบัญชา คณะทำงานพิเศษฝ่ายกฎหมาย ของคสช. จึงได้นำตัวนายบุรินทร์ ไปที่บก.ปอท. ตามหมายจับของศาลทหาร

ทนายเบญจรัตน์ มีเทียม ซึ่งเดินทางไปร่วมในระหว่างการสอบปากคำผู้ต้องหาในเวลาประมาณ 21.00 น. ของวานนี้ ระบุว่าพนักงานสอบสวนได้แจ้งข้อหาตามมาตรา 112 และพ.ร.บ.คอมพิวเตอร์จากข้อความในเฟซบุ๊กจำนวน 2 ข้อความ โดยเบื้องต้น นายบุรินทร์ได้ให้การปฏิเสธข้อกล่าวหา ส่วนรายละเอียดอื่นๆ จะไปให้การในชั้นศาลต่อไป

ด้าน พ.อ.บุรินทร์ ทองประไพ ให้สัมภาษณ์กับสื่อมวลชนวานนี้ว่าทหารติดตามเฟซบุ๊กส่วนตัวที่ใช้ชื่อ “Burin Intin” ซึ่งโพสต์ข้อความลักษณะต่อต้านการบริหารงานของรัฐบาลและคสช. รวมทั้งมีการแชทพูดคุยกับบุคคลอื่นโดยมีข้อความเข้าข่ายมาตรา 112 และมีการตอบความคิดเห็นของบุคคลอื่นท้ายคลิปวิดีโอของตนเอง ในลักษณะเข้าข่ายมาตรา 112  หลังจากจับกุม ได้ขยายผลตรวจค้นร้านที่นาย บุรินทร์อาศัยอยู่ ก่อนจะมีการตรวจยึดซีพียูคอมพิวเตอร์ 3 เครื่อง และขันแดง 1 ใบ

เบื้องต้น ทราบว่านายบุรินทร์ประกอบอาชีพเป็นช่างเชื่อมอยู่ย่านคลองเตย เข้าร่วมการเคลื่อนไหวทางการเมืองต่างๆ ในฐานะมวลชน แต่ไม่ได้เป็นสมาชิกกลุ่มใดโดยตรง

พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา กล่าวในรายการคืนความสุขให้คนในชาติ จะอยู่ปฏิรูปตามโรดแมปถึงกรกฎาคม 2560 หลังจากนั้นจะวางพื้นฐานยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี สำหรับรัฐบาลใหม่ ที่ผ่านมารัฐบาลปฏิบัติ 3 ด้านคือความมั่นคง เศรษฐกิจ และสังคมจิตวิทยา และยังสร้างความเข้าใจกับต่างประเทศ ในขณะที่ศูนย์ดำรงธรรมแก้ปัญหาไปแล้ว 2 ล้าน 6 แสนเรื่อง

30 เม.ย. 2559 เว็บไซต์รัฐบาลไทยรายงานว่า ในรายการคืนความสุขให้คนในชาติเมื่อวานนี้ (29 เม.ย.) พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และหัวหน้า คสช. กล่าวตอบคำถามพิธีกรที่ถามว่า "เหตุผลหนึ่งของการเข้ามาบริหารประเทศของรัฐบาลและ คสช. คือการสร้างความมั่นคงและการปฏิรูปประเทศท่านนายกฯ มีวาระในการดำเนินงานอย่างไร เพราะว่าในการปฏิรูปบางเรื่องไม่ได้สั้น หรือทำง่าย หรือเสร็จสิ้นภายในปีสองปี ท่านนายกฯ วางแผนเรื่องนี้อย่างไรบ้าง"

โดย พล.อ.ประยุทธ์ ตอบว่า "ตั้งแต่เข้ามา ผมได้เรียนไปแล้วว่าผมมีโรดแมปของผม ก็คิดว่าจะแก้ปัญหาอย่างไร อันที่ 1. คือขจัดความขัดแย้ง แก้ปัญหาเดิม ๆ ที่มันซ้ำซ้อนกันอยู่ ไม่ว่าจะเป็นปัญหา ไอเคโอ้ ไอยูยู ประมง อะไรเหล่านี้ คิดก็แก้ไปด้วย ขณะเดียวกัน ต้องมีการบริหารราชการแผ่นดินในเชิงบูรณาการ คือว่าเอากลุ่มงานที่มันเกี่ยวข้องหลายกระทรวง หลายหน่วยงานมาทำพร้อมกัน ก็ทำมาตลอดจนถึงวันนี้ ก็เป็นงานที่หนักพอสมควร แต่ไม่เป็นไร

​คราวนี้เราก็มามองว่า สมมติว่าเราอยู่ตามโรดแมปคือสองปีโดยประมาณถึงปี 60 ​

​ระยะที่ 1 เราจะสิ้นสุดปฏิรูปคือ กรกฎาคม 2560 ตามโรดแมป

​จากนั้น รัฐบาลใหม่ เราก็จะวางพื้นฐานไว้ให้ คือยุทธศาสตร์ชาติ 2560-2579 20 ปีเพราะเรามุ่งถึงอนาคตเยาวชนอายุ 20 โน้นเราต้องมีเยาวชนคนรุ่นใหม่ ในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมฉบับที่ 12 ก็จะเริ่ม 60-64 จะเริ่มปฏิบัติตั้งแต่ ต.ค. 59"

ในส่วนของสิ่งที่ได้ปฏิบัติไปแล้ว 3 ด้าน คือความมั่นคง เศรษฐกิจ และสังคมจิตวิทยานั้น พล.อ.ประยุทธ์ กล่าวด้วยว่า นอกจาก 3 ด้านแล้ว อยากให้เพิ่มด้านการต่างประเทศไปด้วย เพราะจะมีส่วนในการสร้างความเข้าใจ ความร่วมมือกับต่างประเทศไปด้วย เป็นด้านสาขาของเศรษฐกิจไง ความมั่นคงต้องร่วมมือในทุกมิติอยู่แล้ว ผมจึงให้ความสำคัญในด้านต่างประเทศด้วย​จริง ๆ แล้วสำคัญทุกอัน มากกว่านี้อีก ก็ทำทุกเรื่อง

พล.อ.ประยุทธ์ กล่าวด้วยว่า ศูนย์ดำรงธรรม ที่ตั้งมาแล้วเราให้บริการมากกว่า 2 ล้าน 6 แสนเรื่อง เสร็จร้อยละ 97

ส่วนการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด “เชิงรุก” ด้วยแผนปฏิบัติการแม่โขงปลอดภัยระยะเวลา 3 ปี พ.ศ. 2559-2561 ร่วมกับชาติพันธมิตร 5 ประเทศ ได้แก่ พม่า + ลาว + กัมพูชา + เวียดนาม + จีน ทำลายตั้งแต่แหล่งผลิต / ตัดวงจรสารตั้งต้น / ตัดเส้นทางลำเลียง ฯลฯ ในส่วนของประชาชนก็ต้อง ป้องกัน ป้องปราม ฟื้นฟู ให้เขารักตัวเอง อย่าไปเสพเลย ยาเสพติดไม่เกิดประโยชน์ สุขภาพก็แย่ เงินทองก็หมดไปไม่เป็นประโยชน์

ส่วนเรื่องอื่นๆ ได้แก่ (1) เรื่องของการปฏิรูปกองทัพ + ตำรวจ ทหาร หรืออะไรก็แล้วแต่ ความจริงเขาก็มีแผนอยู่แล้ว จะ 5 ปี 10 ปี หรือ 20 ปี ซึ่งอยู่ในแผนของฝ่ายความมั่นคงเค้า วันหลังจะนำเรียนให้ทราบต่อไป (2) เรื่องของการปรับกำลัง ปรับหน่วยงาน ให้เกิดการบูรณาการมากขึ้น กองทัพเข้มแข็ง มีขนาดเล็กลง ก็ต้องมีพัฒนาการในเรื่องของเทคโนโลยีการใช้ยุทโธปกรณ์ที่ทันสมัย ถึงจะลดคนได้ และอย่างที่เรียนไปแล้วว่า บางครั้งเรามองอย่างต่างประเทศ อาจจะยังไม่ค่อยได้มากนัก เพราะว่าเรายังมีปัญหาเรื่องความขัดแย้งด้วยอะไรด้วย และเครื่องมือก็ราคาแพง วันนี้เรายังซื้อไม่ได้หลายอย่าง เมื่อซื้อไม่ได้ก็ต้องใช้คน ใช้ตา ใช้มือ ใช้แรงใจ แรงกายของทุกคน ช่วยกันทุ่มเท ให้ประเทศ

เพราะฉะนั้นเรื่องการปฏิรูปกองทัพ และตำรวจ อย่ากังวลผมเข้าใจดี เราต้องไว้เนื้อเชื่อใจระหว่างกัน ถ้าไม่มีทหาร ไม่มีตำรวจเลยคงอยู่ไม่ได้ ทุกประเทศในโลกอยู่ไม่ได้หมด เขามีทหารทั้งหมด ต้องเข้มแข็ง ไม่ได้มีไว้เพื่อรบ มีไว้เพื่อปกป้องทรัพยากรธรรมชาติ และดูแลเรื่องเศรษฐกิจ จะได้มีน้ำหนักมากขึ้น

เรื่องสำคัญอีกเรื่องคือการแก้ปัญหา 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ เราได้มีการตั้งคณะพูดคุยสันติภาพ มีการพูดคุยมาหลายครั้งแล้ว ก็มีความก้าวหน้า ตามลำดับ คราวนี้ไม่อยากใช้สิ่งเหล่านี้มาเป็นตัวกำหนดว่าจะเสร็จเมื่อไหร่อย่างไร ก็อยากจะขอให้เข้าใจด้วยไม่ว่าจะสื่อหรือประชาชน เราทำไมจะไม่อยากให้มันจบ เพราะเราเสียดายชีวิตพ่อแม่พี่น้องสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ทั้งคนไทยพุทธ ไทยมุสลิม แล้วก็เจ้าหน้าที่ทุกคนมีครอบครัว มีลูกหลาน ก็ไม่อยากให้ใครบาดเจ็บสูญเสียทั้งสิ้น เสียเวลา เสียโอกาส เสียเวลามากมาย ทหารก็ได้กลับบ้าน เหลือแต่ทหารในพื้นที่ได้ไหม ถ้ามันสงบลงแล้ว ก็เหมือนจังหวัดอื่น ๆ เราต้องเอากำลังไปเติม เพราะดูแลไม่ทั่วถึง ขอร้องแล้วกัน ฝากไปพวกที่ก่อเหตุต่าง ๆ ขอให้เลิก เรากลับมาเป็นคนไทย ร่วมกันพัฒนาชาติไทยด้วยกันดีกว่า เราจะได้อยู่ร่วมกันอย่างสันติ โอกาสของภาคใต้มากมาย

หลังจากนั้นพิธีกรถามเรื่องมิติของทางด้านเศรษฐกิจของประเทศ ว่ามีความคืบหน้าอย่างไร พล.อ.ประยุทธ์ ตอบว่า ด้านเศรษฐกิจเราต้องสร้างความเข้มแข็ง มีอยู่ 2 ประการเป็นคำที่อาจจะต้องให้ความเข้าใจและก็คุ้นเคย อันแรกก็คือความเข้มแข็งของประเทศ อันที่สองคือการเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน เหล่านี้เป็นเครื่องจักรของประเทศเราที่จะทำให้เรากินดีอยู่ดีมีการลงทุนมีการประกอบการ ทุกคนมีอาชีพ มีรายได้ที่เพียงพอเหมาะสม เพราะฉะนั้นในเรื่องของ...แรก เรื่องแรกของการจะทำให้เศรษฐกิจดีขึ้นก็ต้องรักษาความสงบเรียบร้อยภายในประเทศให้ได้ สร้างความมีเสถียรภาพเพื่อจะเรียกกลับความเชื่อมั่นฟื้นฟูเศรษฐกิจ จากสถานการณ์ความไม่สงบทั้งหมดในประเทศภายในช่วงที่ผ่านมาหลายปีมาแล้ว แล้วก็ก่อนปี 57 วันนี้หลายอย่างดีขึ้น ต้องขอขอบคุณทุกคน ประชาชนทุกคน ทุกพวกทุกฝ่าย หลักการสำคัญคือเราใช้หลักการของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมานำในการพัฒนาระบบเศรษฐกิจก็คือ ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง อันที่สองคือกลไกประชารัฐ

เราก็จะเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน เป็น “เครื่องมือ” เพิ่มเติมมาอีก ได้แก่ คณะกรรมการร่วมภาครัฐและเอกชน ที่เราตั้งมาแล้ว เรียกว่า กรอ. แก้ไขปัญหาทางเศรษฐกิจ มีส่วนกลาง จากส่วนกลางมีทั้งในกลุ่มจังหวัดด้วย เพราะว่ามีผู้ประกอบการทั้งภาคธุรกิจเอกชนอยู่ด้วย ร่วมกับคณะกรรมการของเรา ของรัฐบาลนะ อันนี้เราได้ตั้งไปแล้ว คนร.

"อันที่สองคือเรื่องของคณะกรรมการ นโยบายรัฐวิสาหกิจอันนี้ก็จะกำกับดูแลส่วนงานของรัฐวิสาหะกิจทั้งหมด อันที่สามคือ คณะทำงานประชารัฐ 12 คณะ จะได้เกาะเกี่ยวกันได้ทันที่ที่เขาเรียกว่าบูรณาการ แล้วการบริการให้สะดวกรวดเร็วขึ้น เพื่อจะง่ายในการประกอบการธุรกิจ เราก็จัดตั้งศูนย์ One Stop Service เพื่อให้การบริการด้านธุรกิจด้วย เช่น รถไฟทางคู่“กำลังก่อสร้าง 2 สาย”ใช่ไหม แก่งคอย-ฉะเชิงเทรา และถนนจิระ – ขอนแก่น “ในอนาคตอีก 5 สาย” คือ มาบกะเบา– ถนนจิระ นครปฐม – หัวหิน หัวหิน – ประจวบฯ ประจวบฯ – ชุมพร และ ลพบุรี – ปากน้ำโพ มูลค่า 1.3 แสนล้านบาท ก็มาก จะสร้างงานสร้างอาชีพได้พอสมควรถ้าเกิดได้ ​ อันที่สองก็คือ การขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคมดิจิทัล ประกอบด้วย โครงการเร่งด่วน วงเงิน 3,700 ล้านบาท แล้วก็ทำแผนแม่บท ในเรื่องการปรับโครงสร้าง ICT เหล่านี้นะ วงเงินประมาณ 15,000 ล้านบาท อันนี้ต้องทำให้มันทั่วประเทศ"

30 เม.ย.2559 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า อานนท์ นำภา ทนายความด้านสิทธิมนุษยชน ได้ให้สัมภาษณ์ผ่านรายการ Thaisvoicemedia ซึ่งเผยแพร่ทางยูทูบดอทคอม ในประเด็นเรื่องความปลอดภัยของผู้ใช้โซเชียลเน็ตเวิร์ก โดย อานนท์ ได้ตั้งข้อสังเกตต่อกรณีของผู้ต้องหา 8 ราย ที่เกี่ยวข้องกับเพจ ‘เรารัก พล.อ.ประยุทธ์’ ว่าฝ่ายความมั่นคงของทหาร สามารถเข้าถึงกล่องข้อความของเฟซบุ๊กได้ ซึ่งตนไม่แน่ใจว่าเป็นการยินยอมของทางเฟซบุ๊ก หรือเป็นการใช้เทคนิคของเจ้าหน้าที่รัฐ เพราะทุกคนยืนยันว่า ไม่ได้ให้รหัสผ่านแต่อย่างใด

"ผมตั้งข้อสังเกตอย่างนี้ว่า ตอนนี้ฝ่ายความมั่นคงของทหารเองสามารถเข้าไปดูทางกล่องข้อความในเฟซบุ๊กของเราได้ อันนี้เป็นเรื่องแปลก เขาก็แฮกเข้าไป พอทั้ง 8 คน โดนจับเข้าไป เขาก็เอาหลังไมค์ให้ดูเลย ทั้งหมดไม่ได้ให้รหัสนะ แต่ว่าเขาก็สามารถเปิดหลังไมค์ได้ ผมไม่แน่ใจว่าเป็นการยินยอมของทางเฟซบุ๊ก หรือว่าเป็นการใช้วิธีการเทคนิคของเจ้าหน้าที่รัฐเองหรือเปล่า แต่ว่าที่ยืนยันได้คือคนที่โดนจับเขายืนยันว่าไอ้กล่องข้อความนี้ เขาเห็น ปัญหาคือ ถ้าเห็น เขาจะสามารถยัดอะไรเข้าไปได้หรือเปล่า" อานนท์ กล่าว

อานนท์ กล่าวว่า ตนได้คุยกับคนเหล่านั้น เรื่องที่จะไปแตะเรื่อง ม.112 ทุกคนระวังเรื่องพวกนี้มาก แต่ว่าตอนนี้ก็โดนยัดข้อหา 112 ไปแล้ว มันก็ทำให้ภาพของกลุ่มนี้ ถูกมองจากกลุ่มอื่นว่าเป็นพวกหมิ่นสถาบันกษัตริย์ ซึ่งตนมองว่ามันเป็นเรื่องของการป้ายสี

"ความสุ่มเสี่ยงมันจะไปอยู่กับการที่ไปคุยกันหลังไมค์ เพราะเราเข้าใจว่าการคุยในกล่องข้อความในไลน์กลุ่มลับนั้น จริงๆ ไม่ลับหรอก เขาเห็น ผมคิดว่าเราจะต้องเปลี่ยนรูปแบบก็คือเราต้องพูดอย่างเปิดเผยไปเลย การเปิดเผยมันดีก็คือมันจะเตือนเราเสมอว่าคุณพูดออกไปเขามองคุณอยู่ และการแสดงโดยเปิดเผยมันเสียงดัง ไม่ต้องไปซุบซิบหรอก ถ้าไม่พอใจก็บอกว่าไม่พอใจ เขาร่างรัฐธรรมนูญไม่ดียังไงก็พูดออกมา เราจะต้องเปิดเผยให้มากขึ้นและทุกครั้งที่ใช้โซเชียลเน็ตเวิร์กต้องตระหนักเสมอว่ามันไม่มีความลับ คุยกัน 2 คน ไม่มีความลับอยู่แล้ว เขาสามารถเห็นได้หมด และหลักฐานพวกนี้ในภาวะนี้ศาลก็ฟังหมด" อานนท์ กล่าว

อานนท์ ยังกล่าวด้วยว่า ส่วนรหัสพาสเวิร์ดที่ตั้งกัน 6 ตัวไม่ปลอดภัยต้องตั้งเป็น 18 ตัว 90 ตัว เขาก็แฮกได้อยู่ดี ไปถึงเขาก็บอกให้เอาระหัสไลน์มันนั่นนี่ก็ไปเชื่อมโยงกันหมด ต้องระวังในการแสดงออก

“ถามว่าจะมีการเรียกร้องไปทางเฟซบุ๊กหรือไม่ คิดว่าจะมีการพูดคุยกันในกลุ่มของคนทำงานด้านโซเชียลเน็ตเวิร์กเร็วๆ นี้ แบบนี้ไม่ได้แล้ว ความลับ และความเป็นส่วนตัวต้องมี” อานนท์กล่าว

ภาพจากแฟ้มภาพประชาไท

อาจไม่ใช่ทุกอย่างที่ไม่เปลี่ยน อย่างน้อยสภาพภายนอกก็เปลี่ยนไปมาก ผมหงอก ใบหน้าที่ทรุดโทรม ความซูบผอม แต่แววตาและถ้อยคำยังคงเหมือนช่วงแรกที่เข้าไปในเรือนจำ

“เวลาที่ผ่านมามันเปลี่ยนความตั้งใจเราไม่ได้ เพราะปัญหามันยังเหมือนเดิม มันเป็นหน้าที่ของชีวิต หลีกเลี่ยงไม่ได้ มีคนผลักไสไล่ส่งให้มาทำหน้าที่ตรงนี้ ไม่รู้ใคร เป็นภารกิจทางประวัติศาสตร์ อยู่ดีๆ มาอยู่ตรงนี้ได้ยังไงก็ไม่รู้” สมยศพูดติดตลกเมื่อถามถึงความไม่เปลี่ยนแปลงในตัวเขา

“เวลาเราเรียกร้องเสรีภาพ ความถูกต้อง เราต้องมั่นใจว่ามันเป็นชีวิต เป็นจิตวิญญาณที่ทำโดยไม่คาดหวังว่าใครจะลืมหรือไม่ลืมเรา สมัยหนึ่งมีคดีคอมมิวนิสต์ ผมไม่ใช่คอมมิวนิสต์ ผมก็ไม่สนใจ ปล่อยเขาติดคุกติดตารางไป สมัยหนึ่งมีคดีหมิ่น เราไม่หมิ่น เราก็ไม่สนใจคนโดนคดีหมิ่น แต่อยู่ดีๆ ก็มาโดนคดีเสียเอง เพราะฉะนั้นที่เราเห็นว่ามันเป็นเรื่องของคนไม่กี่คน มันไม่ใช่ มันมีโอกาสเกิดกับทุกคน และมีโอกาสเกิดมากขึ้นๆ เพราะสังคมเรายังมีปัญหาเรื่องเสรีภาพและความถูกต้อง” นั่นคือคำยืนยันแม้ในปีที่ 5 ในเรือนจำจะแทบไม่มีใครไปเยี่ยมเยียนเขาแล้ว ยกเว้นครอบครัวและคนใกล้ชิด 2-3 คน

สมยศ เป็นชายวัยกลางคน เขาเป็นนักกิจกรรมทางสังคมมาตั้งแต่ยังหนุ่ม ประเด็นที่ทำมายาวนานและทำให้เขาเป็นที่รู้จักคือเรื่องสิทธิแรงงาน เขาทำงาน ‘จัดตั้ง’ คนงานให้รวมกลุ่ม ตั้งสหภาพ เรียกร้องสิทธิในเรื่องต่างๆ เขาเคยเล่าเส้นทางของตัวเองไว้ว่า เมื่อเกิดความขัดแย้งทางการเมือง เขาตระหนักดีถึงความสำคัญของประชาธิปไตยแม้มันจะยังไม่สมบูรณ์ก็ตาม เขาไปร่วมชุมนุมจนรู้จักคนเยอะขึ้น เลือดนักกิจกรรมทำให้เขาตั้งกลุ่มกิจกรรมย่อยเคลื่อนไหวเองในนาม ’24 มิถุนาประชาธิปไตย’ หากใครติดตามการเมืองจะเห็นว่ากลุ่มนี้จะเคลื่อนไหวเชิงสัญลักษณ์แบบตรงไปตรงมามากกว่าขบวนใหญ่อย่าง นปช. เขาว่าเขาไม่ใช่แกนนำอะไร เพียงแต่เมื่อแกนนำนปช.ถูกจับและคุมขังในเรือนจำ เขาก็ขึ้นเวทีปราศรัย นั่นทำให้สื่อมวลชนขนานนามเขาว่า แกนนำรุ่น2

ขบวนการเสื้อแดงเติบโตอย่างรวดเร็ว ในช่วงที่สมยศทำนิตยสาร Red Power ก่อนที่จะถูกปิดแล้วเปลี่ยนชื่อใหม่เป็น Voice of Taksin สำหรับคำอ่านของมัน บ้างว่าคือ ทักษิณ บ้างว่าคือ ตากสิน บ้างว่าคือ ชาวใต้ (หมายถึงคนชั้นล่าง) อย่างไรก็ตาม บรรยากาศตอนนั้นมีคนเสื้อแดงกลุ่มเล็กๆ ย่อยๆ พยายามผลิตสิ่งพิมพ์ วารสาร มากมาย หากใครเดินในที่ชุมนุมย่อมเห็นมันวางขายหลากหลายหัว แม้คุณภาพหลายฉบับยังเป็นลักษณะพร็อพพากันดาอยู่มากก็ตาม Red Power มีทุนมากหน่อยและรวมนักเคลื่อนไหว นักการเมืองตัวใหญ่ๆ มาเป็นคอลัมนิสต์ได้หลายคนทำให้เนื้อหาวิเคราะห์เข้มข้นกว่าฉบับอื่น มีสายป่านอยู่ได้ยาว และมันได้รับความนิยมอย่างมากในหมู่คนเสื้อแดง

สมยศเป็นนักกิจกรรมที่มีลักษณะเป็นปัญญาชน เขาชอบเขียนหนังสือ ระหว่างเคลื่อนไหวทางการเมืองเราจะเห็นหนังสือในชื่อเขาวางขายอยู่หลายเล่มทั้งประเด็นแรงงานและประเด็นการเมือง จน ‘จับพลัดจับผลู’ มาเป็นบก.เล่มนี้จากเดิมที่แค่เป็นคอลัมนิสต์ เพราะคนทำงานมีปัญหาภายในกัน

“ผมคิดแต่เพียงว่าจะได้ใช้โอกาสนี้ผลิตสื่อเสรี เป็นเวทีกลางของประชาชนที่ต่อต้านอำมาตย์ และการก่อการรัฐประหาร คัดค้านอำนาจนอกระบบที่ครอบงำการเมืองไทยมาช้านาน” นั่นคือเหตุผลของเขา

ไม่น่าเชื่อว่า นิตยสารเล่มนี้จะพาเขาไปสู่คุกตาราง แม้ก่อนหน้านี้จะได้รับสัญญาณเตือนมาแล้วก็ตาม

ในช่วงการสลายการชุมนุมคนเสื้อแดงในปี 2553 ซึ่งมีคนตายจำนวนมาก นิตยสารเล่มนี้โจมตีทหารหนักหน่วง เขาและสุธาชัย ยิ้มประเสริฐ ออกโรงประณามรัฐบาลอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ จนสองคนถูกนำตัวไปไว้ในค่ายอดิศร จังหวัดสระบุรี หากเป็นยุคนี้การอุ้มเข้าค่ายทหารไปหลายๆ วันโดยติดต่อไม่ได้อาจเป็นเรื่องไม่แปลกนัก แต่ในยุคนั้นนับว่าเป็นปฏิบัติการที่รุนแรงที่เกิดขึ้นกับคนไม่กี่คน

“ตำรวจที่มาสอบสวนในค่ายทหารขอร้องให้เลิกทำนิตยสาร Voice of Taksin เลิกยุ่งเกี่ยวกับคนเสื้อแดง ร่วมมือกับรัฐบาลเป็นพยานปรักปรำชายชุดดำซึ่งมีอาวุธ หากไม่ให้ความร่วมมือจะเจอข้อหาตามมาตรา 112 อย่างแน่นอน ผมปฏิเสธโดยเด็ดขาดที่จะไม่ให้ความร่วมมือใด ๆ ทั้งสิ้น และไม่ได้ใส่ใจในคำเตือนนั้น เมื่อปล่อยตัวผมออกมา ผมยังคงดำเนินงานเหมือนเดิมทุกประการ แค่เปลี่ยนชื่อนิตยสารเท่านั้น ผมเห็นว่าเป็นความถูกต้องชอบธรรมของประชาชนในการต่อสู้ด้วยสันติวิธี และเป็นสิทธิเสรีภาพในระบอบประชาธิปไตย แม้ว่าอาจได้รับอันตรายถึงชีวิตก็ตาม” สมยศเคยเล่าไว้เช่นนี้

จิ้งจกทักคนยังฟัง แต่สมยศนอกจากไม่ฟังเสียงทักของตำรวจ เขายังเดินหน้าทำกิจกรรมที่เขาคิดว่าเป็น ‘สันติวิธี’ เป็น ‘สิทธิตามรัฐธรรมนูญ’ เป็น ‘กิจกรรมพื้นๆ ในสังคมประชาธิปไตย’ อย่างการแถลงข่าวว่าจะรวบรวมรายชื่อประชาชนขอแก้ไขกฎหมายอาญา มาตรา 112 ที่ถูกใช้หนักหน่วงในช่วงนั้น แต่เขาอาจคิดผิด หลายคนวิเคราะห์ว่าเหตุที่เขาถูกจับกุมและคุมขังก็น่าจะด้วยฟางเส้นสุดท้ายเส้นนี้

30 เมษายน 2554 ระหว่างพาลูกทัวร์ข้ามไปเที่ยวกัมพูชา อันเป็นอาชีพเสริมที่เขาทำมายาวนาน เขาก็ถูกจับที่ ตม.สระแก้ว และถูกแจ้งข้อหาหมิ่นสถาบันกษัตริย์ เขาไม่ได้รับการประกัน และน่าจะเป็นผู้ต้องหาในคดีนี้ที่ครอบครัวยื่นประกันตัวมากที่สุด ไม่น้อยกว่า 15 ครั้งตั้งแต่ชั้นสอบสวนจนถึงชั้นพิจารณาคดี

หลังจากสมยศติดคุกมีหลายส่วนออกมาเคลื่อนไหว ขบวนการแรงงานในประเทศบางส่วน ขบวนการแรงงานต่างประเทศ กลุ่มกิจกรรมต่างๆ รวมถึง กลุ่มบรรณาธิการ กลุ่มนักศึกษา บางครั้งเราจะเห็นป้ายผ้า Free Somyot โผล่บนแสตนบอลประเพณี หรือสมยศ(หน้ากาก) โผล่ในงานรับปริญญา ในงานหนังสือ ฯลฯ องค์กรระหว่างประเทศที่สนใจด้านสิทธิเสรีภาพก็เคลื่อนไหวเช่นกัน บ้างเรียกร้องสิทธิในการประกันตัว บางส่วนนับเขาเป็นนักโทษความคิดและเรียกร้องให้ปล่อยตัว ขณะที่แวดวงสื่อมวลชนก็ไม่มีการเคลื่อนไหวใดๆ น่าจะเพราะพวกเขาไม่นับ บก.นิตยสาร Voice of Taksin เป็น ‘สื่อมวลชน’

"เรื่องที่ว่าทำไมไม่ได้ออกแถลงการณ์ เรื่องนี้ไม่ได้หยิบยกมา เพราะยังมีความสับสนว่าอะไรเป็นสื่อ ไม่เป็นสื่อ ยังถกเถียงกันภายในสมาคมอยู่ แต่ได้คุยเบื้องต้นว่า สิ่งที่เราต้องพิทักษ์คือนสื่อที่นำเสนอรอบด้าน แต่ถ้าสื่อใดจะมีวัตถุประสงค์ทางการเมืองของกลุ่มทางการเมือง เราก็ไม่สามารถคุ้มครองได้" 30 ม.ค.2556, ประธานสมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย ตอบคำถามกรณีสมยศ พฤกษาเกษมสุข http://prachatai.com/journal/2013/02/45052

ขณะที่ท่าทีของนักข่าวต่างประเทศในไทยนั้นต่างออกไป สมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศแห่งประเทศไทย หรือ FCCT ออกแถลงการณ์ระบุว่า "คณะกรรมการได้ถูกกดดันให้ประณามคำตัดสินกรณีสมยศ และในขณะที่คณะกรรมการมิได้เห็นเป็นเอกฉันท์ในการออกความเห็นในทางกฎหมาย แต่เราก็เห็นว่า กฎหมายหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ และพ.ร.บ. คอมพิวเตอร์ เป็นอุปสรรคต่อเสรีภาพในการแสดงออก"  7 ก.พ.2556 http://prachatai.com/journal/2013/02/45178

สมยศตัดสินใจสู้คดีอย่างไม่ลังเล เขาพูดเสมอจนแม้กระทั่งตอนนี้ก็ตามว่า “เชื่อมั่นในความบริสุทธิ์ของตนเอง” และ “เชื่อมั่นในกระบวนการยุติธรรม” ถามเขาทุกปีตั้งแต่ปีแรกจนถึงปีที่ 5 ประโยคนี้ยังคงอยู่

ต้องกล่าวด้วยว่า การสืบพยานในคดีสมยศนับเป็นสิ่งที่น่าสะเทือนใจ โจทก์อ้างว่าพยานหลายปากอยู่ในต่างจังหวัดและสามารถเดินทางมาให้การที่กทม.ได้ สมยศจึงต้องถูกเคลื่อนย้ายไปยังเรือนจำ 4 จังหวัด คุกไทยขึ้นชื่อว่าแออัดยัดเยียดมากที่สุดแห่งหนึ่งในโลก มาตรฐานและสภาพแต่ละที่ย่ำแย่และเขาอยู่ในสภาพที่ต้องปรับตัวอย่างหนัก เขาถูกเคลื่อนย้ายไปล่วงหน้า บางครั้งนานนับเดือน ผู้คนตามไปเยี่ยมเขาไม่สะดวก แทบไม่มีใครเยี่ยม การสืบพยานในต่างจังหวัดก็เงียบเหงา

“ผมถูกส่งตัวไปไต่สวนสืบพยานฝ่ายโจทก์ที่ศาลจังหวัดสระแก้ว ศาลจังหวัดเพชรบูรณ์ ศาลจังหวัดนครสวรรค์ และศาลจังหวัดสงขลา โดยที่ต้องถูกคุมขังอยู่ในคุกแต่ละจังหวัดเป็นเวลานาน จนล้มป่วยหนัก ร่างกายผ่ายผอม ไอออกมาเป็นลิ่มเลือด เมื่อได้กลับมาคุมขังอยู่ที่เรือนจำพิเศษกรุงเทพมหานคร ฝ่ายพนักงานสอบสวนและอัยการเสนอแนะผ่านทางเรือนจำให้ผมยอมรับสารภาพจะได้ลดโทษกึ่งหนึ่ง ส่วนเจ้าหน้าที่กรมราชทัณฑ์เองได้เกลี้ยกล่อมให้ยอมรับสารภาพ เพื่อจะได้ขอรับพระราชทานอภัยโทษให้ ผมไม่เชื่อ และมั่นในความบริสุทธิ์ มั่นใจว่ายังมีความยุติธรรมอยู่ ผมจึงเดินหน้าต่อสู้คดี ในกระบวนการยุติธรรมต่อไป ระหว่างการไต่สวนไม่มีการเตรียมพยาน ไม่มีการเตรียมคดี เพียงแต่พูดความจริงให้หมดเปลือก ผมมั่นใจในความบริสุทธิ์เหมือนเดิมทุกประการ”

สมยศถูกฟ้อง 2 กรรม จากบทความ 2 ชิ้นที่คอลัมนิสต์เป็นผู้เขียน ซึ่งสมยศเบิกความยืนยันว่าคือ จักรภพ เพ็ญแข ซึ่งลี้ภัยไปอยู่ต่างประเทศนานแล้ว แต่เขาถูกจับเพราะเป็นบรรณาธิการ มีข้อถกเถียงทางกฎหมายว่า บรรณาธิการต้องรับผิดชอบต่อเนื้อหาเสมือนเป็นผู้เขียนหรือไม่ ในกฎหมายเก่าระบุให้รับผิดชอบ แต่ทนายจำเลยสู้ว่าในกฎหมายใหม่ไม่ได้ระบุให้รับผิดชอบเช่นนั้น ท้ายที่สุดศาลพิพากษา อย่างไรเสียบรรณาธิการก็ต้องรับผิดชอบ พยานหลักฐานชี้ชัดว่าเขาต้องดูแลบทความทั้งหมดก่อนตีพิมพ์ และเขาก็จบการศึกษาสูงควรต้องรู้ว่าข้อความหมิ่นหรือไม่ ในวันฟังคำพิพากษาสมยศยังกล่าวติดตลกกับเพื่อนหลังฟังคำตัดสินว่า ถ้าเขาจบป.4 เขาอาจไม่ถูกลงโทษ

ในการสืบพยานในส่วนของเนื้อหา มีคดีไม่มากนักที่มีโอกาสต่อสู้ในเนื้อหาเนื่องจากส่วนใหญ่จำเลยซึ่งถูกขังระหว่างพิจารณาคดีมักชิงรับสารภาพเสียก่อน คดีนี้โจทก์มีพยานไม่ต่ำกว่า 10 ปากที่มาอธิบายว่าอ่านบทความแล้วตีความได้ว่าหมิ่นประมาทกษัตริย์ฯ โดยมีนายทหารฝ่ายความมั่นคง 3 นาย นักศึกษากฎหมาย 3 คน ฝ่ายกฎหมายของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ ฝ่ายกฎหมายกรมสรรพากร เครือข่ายราษฎรอาสาปกป้องสถาบันฯ รวมถึงมีศาสตราจารย์ธงทอง จันทรางศุ ซึ่งเป็นนักกฎหมายและนักประวัติศาสตร์

น่าสนใจว่า ธงทอง จันทรางศุ พยานฝ่ายโจทก์เองเบิกความว่า บทความชิ้นที่พูดถึงรอยต่อสมัยธนบุรีกับรัตนโกสินทร์นั้นเขาเห็นว่าหมิ่นประมาท แต่อีกบทความที่กล่าวถึง ‘หลวงนฤบาล’ เขาไม่รู้ว่าหมายถึงใคร ขณะที่ปากอื่นๆ อ่านแล้วยืนยันว่าหมิ่นทั้งสองบทความ นอกจากนี้ธงทองยังระบุถึงโทษมาตรา 112 ที่หนักและไม่ได้สัดส่วนกับการกระทำผิดด้วย แนวคิดทำนองนี้ของเขาปรากฏให้เห็นชัดเมื่อครั้งร่วมเวทีอภิปรายเรื่องเสรีภาพในการแสดงความเห็นที่สหภาพยุโรปจัดขึ้น โดยเขายอมรับถึงโทษที่หนักเกินไป การบังคับใช้กฎหมายที่มีปัญหา ช่องโหว่ต่างๆ รวมถึงพระราชดำรัสของในหลวงที่ระบุว่า กษัตริย์สามารถถูกวิจารณ์ได้ (อ่านที่ http://prachatai.com/journal/2013/02/45056)

ทั้ง 2 บทความเป็นข้อวิพากษ์ทางการเมืองที่ไม่มีใครรู้ว่า เนื้อหาเป็นเช่นไร ถ้อยความหมายถึงใครกันแน่ ประเด็นที่นำเสนอถูกต้องหรือไม่ มีอะไรที่น่าโต้แย้ง เพราะการกล่าวถึงมันอีกครั้งอาจเป็นการกระทำผิดซ้ำ เนื่องจากท้ายที่สุดศาลพิพากษาว่าทั้งสองบทความนั้นเข้าข่ายความผิด (อ่านที่ http://prachatai.com/journal/2013/01/44842)

ศาลชั้นต้นพิพากษาจำคุก บทความละ 5 ปี รวม 2 บทความจึงเป็น 10 ปี แย่ยิ่งขึ้น เมื่อก่อนหน้านี้มีคดีหมิ่นประมาท พล.อ.สะพรั่ง กัลยาณมิตร ที่ศาลสั่งจำคุก 1 ปีรอลงอาญาไว้จึงต้องนับโทษรวมไปด้วย กลายเป็น 11 ปี และยังมีโทษปรับอีก 10,000 บาท

แม้ผลคำพิพากษาของศาลชั้นต้นออกมาเป็นเช่นนั้น (หลังจากเขาติดคุกมาแล้วเกือบ 2 ปี) เขายังคงตัดสินใจต่อสู้คดีต่อ ในช่วงนั้นเขาเองดูจะสับสนเนื่องจากทุกคนต่างบอกให้เขารับสารภาพ มีแต่ลูกชายที่คิดเช่นเดียวกับเขา

“ผมถูกคุมขังถึง 2 ปีเต็ม ใช้ชีวิตไร้อิสรภาพด้วยความซ้ำซาก จำเจ น่าเบื่อหน่าย อยู่กับนักโทษคนอื่น ๆ มากมายที่เข้ามาใหม่ และปล่อยตัวออกไป คดีนี้เป็นเพียงความคิดเห็นที่มีต่อสถานการณ์การเมืองในขณะนั้น เพียงแต่มีการตีความเกินไปกว่าถ้อยคำที่ปรากฏเพื่อเอาผิดให้ได้ ผมทำหน้าที่สื่อมวลชนในตำแหน่งบรรณาธิการบริหารโดยสุจริตใจ ผมจึงมั่นใจว่าจะได้รับการปล่อยตัวในที่สุด แต่แล้วเมื่อ 23 มกราคม 2556 ศาลตัดสินจำคุก 10 ปี บวกกับคดีหมิ่นประมาทที่รอลงอาญาไว้อีก 1 ปี รวมเป็นจำคุก 11 ปีด้วยกัน ผมคิดทบทวนอยู่หลายวัน ความทุกข์ทรมานเจ็บปวดแทบสิ้นชีวิต ทำให้ผมคิดจะฆ่าตัวตายให้พ้นไปจากความทุกข์เหลือคณานับในครั้งนี้ มีเพียงนายปณิธาน  พฤกษาเกษมสุข บุตรชายมาบอกให้ผมต่อสู้คดีให้ถึงที่สุด” สมยศเคยเขียนไว้เช่นนั้น

ต่อมาอีกปีกว่า ศาลอุทธรณ์มีคำพิพากษา แต่คราวนี้ไม่มีคนไปนั่งฟังเต็มห้องพิจารณาห้องใหญ่นับร้อยคนทั้งคนไทยคนต่างชาติเช่นการพิพากษาของศาลชั้นต้น ไม่ใช่ผู้คนลืมเขา แต่เพราะไม่มีใครรู้ว่าศาลจะอ่านคำพิพากษาวันนั้น ดังนั้น สมยศจึงเป็นเพียงคนเดียที่ถูกนำตัวไปฟังคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ที่พิพากษายืนตามศาลชั้นต้น

“ฎีกาไปนานแล้ว ยังเชื่อว่าจะได้รับความยุติธรรม ได้เสรีภาพคืนมา แต่ที่กลัวมากที่สุดคือ ความยืดเยื้อ เพราะความยืดเยื้อนั้นเท่ากับว่าเราถูกลงโทษไปแล้ว ถูกละเมิดสิทธิมนุษยชนไปเรียบร้อยแล้ว เราต่อสู้เพื่อพิสูจน์ความบริสุทธิ์ถูกต้อง ถูกขังระหว่างสู้มันก็เหมือนมัดมือชก ผลที่ออกมาก็ไม่สง่างาม คนจำนวนมากล้วนจำนนต่อเวลา” สมยศอยากให้คำพิพากษาของศาลฎีกาออกโดยเร็วเพราะบัดนี้เขาติดคุกมาครึ่งทางแล้ว

“ช่วงนี้ยากลำบากมาก ตั้งแต่รัฐประหาร ไม่มีข้อมูลข่าวสาร มันแทบจะเหมือนขาดลมหายใจ เป็นการตัดการรับรู้และพัฒาการของเรา ทำให้เราตัดขาดจากโลกทั้งหมด ต้องคอยมานั่งสอบถามจากคนเยี่ยม ต้องฟังจากนักโทษคนอื่น กลายเป็นคนอะไรไปแล้วก็ไม่รู้ ออกไปแล้วก็ไม่รู้จะเข้ากับสังคมได้ยังไง” นี่น่าจะเป็นประเด็นแห่งความห่อเหี่ยวอันดับหนึ่งสำหรับนักกิจกรรมทางการเมืองที่การติดตามข่าวสารบ้านเมืองลงลึกในดีเอ็นเอ

ในฐานะที่เขาอยู่ในเรือนจำยาวนาน เปลี่ยนมาแล้วหลายรัฐบาล ผ่านเหตุการณ์ทางการเมืองมากมาย (ที่เขาไม่ได้ร่วม) มีนักโทษการเมืองหน้าใหม่ผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนเข้าไปมากหลาย บ้างเข้าจนออกมาแล้ว บ้างยังติดค้างอยู่ที่นั่น เขาเห็นความเปลี่ยนแปลงใดบ้าง

“คดี 112 นั้นน่าห่วง ดูเหมือนมั่วมากขึ้น ถูกใช้เป็นเครื่องมือในการกลั่นแกล้งมากขึ้น ซึ่งไม่เป็นผลดีต่อกระบวนการยุติธรรมเลย และต่อตัวกฎหมายมาตรานี้เองด้วย มีคนเข้ามาด้วยคดีนี้เยอะแยะไปหมด ทุกระดับชั้น ตั้งแต่คนบ้าถึงคนดี ตั้งแต่กรรมกรถึงนายทุน ไม่เว้นแม้แต่นายพล เจ้ากรมวัง”

แม้จะไม่ได้รับข้อมูลข่าวสารใดและเขาเองก็อยู่ในสภาพยากลำบาก เรายังคงถามเขาว่าเขามีความหวังกับบ้านเมืองหรือไม่

“เราผ่านความยากลำบากมาจนสุดท้าย ไม่มีอะไรลำบากไปกว่านี้แล้ว บางทีคนข้างนอกอาจลำบากกว่า”

“มันน่าจะเป็นช่วงของพัฒนาการที่ดีอันหนึ่งด้วยซ้ำในช่วงนี้ ผู้คนจะได้ทบทวนถึงสิ่งที่ผ่านมาโดยเฉพาะการสูญเสียกับการเปลี่ยนแปลง เป็นช่วงที่เราได้ความรู้ใหม่ ได้เห็นปัญหาแท้จริงว่าอะไรคือรากฐานของปัญหา คนมองทะลุมากขึ้นว่าอำนาจไม่ได้อยู่กับประชาชนอย่างแท้จริง เหตุการณ์มันวนกลับมาเหมือนเดิม นายกต้องมาจากการเลือกตั้งหรือไม่ มันหมดไปแล้วปัญหานี้ แต่สังคมยังต้องมาคุยเรื่องนี้อีก”

คิดว่าออกจากเรือนจำแล้วจะได้เจอสังคมที่ดีขึ้นไหม?

“ดีขึ้นแน่ มันต้องดีขึ้น”

นั่นคือความหวังจากบรรณาธิการผู้อยู่ในเรือนจำด้วยคดีมาตรา 112 มาจนครบ 5 ปีในวันนี้ 30 เมษายน 2559